دولت سیزدهم در ۱۰۰ روز نخست شروع به کار، افزایش ذخایر راهبردی کالاهای اساسی و نهاده‌های دامی را در دستور کار قرار داد که افزایش ذخایر این کالاها از ۲ به ۴ ماه نتیجه این سیاست ها است.
تأمین کالاهای اساسی و ایجاد ثبات در قیمت این کالاها راهبرد اصلی دولت در بخش تولید و بازار و تقویت امنیت غذایی است.
در همین راستا، عملکرد دولت در بخش تأمین و ذخیره کالاهای اساسی نشان می‌دهد ذخایر راهبردی گندم و نهاده‌های دامی و سایر کالاهای اساسی مانند روغن، شکر و برنج افزایش یافته است. به این ترتیب مدت زمان ذخیره کالاهای اساسی از ۲ به ۴ ماه افزایش یافته است. در واقع با شروع به کار دولت سیزدهم، روند تأمین کالاهای اساسی سرعت گرفته و میزان ذخایر کالاهای اساسی وضع متعادلی پیدا کرده است.
همچنین قرارگاه امنیت غذایی برای تنظیم بازار کالاهای اساسی به‌صورت روزانه در وزارت جهاد کشاورزی برگزار می‌شود. تعیین قیمت رسمی بیش از ۷۰ قلم کالا برای تنظیم بازار کالاهای اساسی، اقدام دیگر دولت برای ایجاد ثبات قیمت در بازار کالاهای پرتقاضا است. قرار است پس از این اعلام رسمی قیمت، از فروش این کالاها با قیمت‌های بالاتر در بازار جلوگیری شود. فعالان بازار معتقدند؛ قیمت‌گذاری موجب متعادل‌سازی بازار و جلوگیری از سوءاستفاده دلالان خواهد شد.
خوراک دام تأمین شد
عرضه خوراک دام با قیمت مصوب، یکی از دلایل جلوگیری از رشد قیمت کالاهای لبنی و پروتئینی در بازار است. دولت سیزدهم در ۳ ماه گذشته، ماهانه یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن جو، ذرت و کنجاله سویای مورد نیاز را برای حمایت از دامداران و عشایر، تأمین و توزیع کرده است.
خـــــــــوداتکایی در تـــــــــأمین دانه‌های روغنی
خودکفایی در تولید دانه‌های روغنی به‌دلیل وابستگی ۹۰ درصدی این محصول به واردات دارای اهمیت بسیار بالایی در کاهش قیمت و ثبات بازار روغن است. دولت سیزدهم با اصلاح و تقویت برنامه‌ای ۱۰ ساله «خوداتکایی دانه‌های روغنی» حمایت ویژه از تولید محصولات کلزا، سویا، گلرنگ، آفتابگردان و کنجد را در دستور کار قرار داده است.
۳ اقدام اساسی برای گندم
تولید گندم به‌عنوان مهم‌ترین کالای استراتژیک در کشور، با ۳ اقدام حمایتی مورد توجه دولت قرار گرفته است. اعلام نرخ خرید تضمینی در موعد مقرر، افزایش ۵۰درصدی نرخ قیمت خرید تضمینی گندم و واردات آن برای جبران کاهش تولید ناشی از خشکسالی، برای تأمین گندم مورد نیاز و همچنین تکمیل ذخایر راهبردی اجرا شده است. قیمت خرید تضمینی گندم عامل مهمی در خودکفایی کشور در تولید این محصول استراتژیک و ترغیب کشاورزان به فروش گندم به دولت است. با وجود اهمیت خودکفایی در تولید گندم، قیمت خرید تضمینی آن در ۳ سال گذشته متناسب با نرخ تورم تعیین نشده بود.به همین دلیل میزان خرید تضمینی گندم روندی کاهشی دارد. براساس آمارهای رسمی قیمت خرید تضمینی گندم در سال‌های ۹۳ تا ۹۹ به طور متوسط افزایش ۱۶,۵ درصدی داشته است.
باتوجه به اهمیت موضوع، دولت سیزدهم در روزهای آغازین فعالیت خود، افزایش قیمت خرید تضمینی گندم را در دستور کار قرار داد و قیمت این محصول در سال زراعی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ با افزایش ۵۰ درصدی نسبت به سال زراعی گذشته ۷۵۰۰ تومان تعیین شد.از سوی دیگر براساس قانون خرید تضمینی محصولات اساسی کشاورزی، دولت موظف است همه ساله قبل از شروع سال زراعی (آخر شهریور) قیمت خرید تضمینی محصولات اساسی کشاورزی را جهت برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری کشاورزان اعلام کند. به رغم اهمیت این موضوع در سال‌های گذشته، نرخ خرید تضمینی محصولات اساسی کشاورزی با تأخیرهای زیادی (حداقل ۵ ماهه) اعلام می‌شد. همزمان با آغاز به کار دولت برای اولین بار در ۵ سال گذشته نرخ خرید تضمینی محصولات کشاورزی قبل از شروع سال زراعی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ با رعایت هزینه‌های تولید و متناسب با تورم اعلام شد. از سوی دیگر با توجه به خشکسالی و کاهش تولید، گندم مورد نیاز کشور از اردیبهشت ماه وارد شده و در حال حاضر ذخیره این کالاهای استراتژیک وضعیت مطلوبی دارد.
حمایت از کشت قراردادی
کشاورزی مبتنی بر قرارداد، راهکار نهایی بهبود فرایند بازار محصولات کشاورزی است. از عمده‌ترین مزایای کشاورزی قراردادی، می‌توان به رعایت الگوی کشت، افزایش بهره‌وری در تولید، افزایش ارزش افزوده، کاهش ضایعات، تعادل عرضه و تقاضا، تعادل ریسک قیمتی در بین عوامل بازار، کاهش نقش دلالان و واسطه‌های سودجو در بازار، پایداری صادرات، افزایش ضریب نفوذ دانش، افزایش سرمایه‌گذاری و توسعه مشارکت عمومی-خصوصی اشاره نمود.
در همین رابطه، وزارت جهاد کشاورزی دولت سیزدهم، کشت قراردادی ۳ محصول گندم، کلزا و پنبه را در سال زراعی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ در دستور کار خود قرار داده است.بر این اساس، دولت یا بخش خصوصی در زمان کشت، با کشاورز قرارداد امضا می‌کند و متعهد می‌شود تا در زمان برداشت، محصول کشاورز را خریداری کند.
بـرش
چشم‌انداز روشن
قاسم پیشه‌ور رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی ایران، در گفت‌و‌گو با «ایران»، با اشاره به برنامه‌های دولت برای بهبود شرایط تولید، تأمین و عرضه کالا، گفت: مهم‌ترین برنامه دولت در حوزه تولید و حمایت از تولیدکنندگان، اجرای کشت قراردادی است. به این ترتیب کشاورز اطمینان خاطر دارد که محصول او خریدار دارد. از طرف دیگر دست واسطه‌ها و دلالان کوتاه می‌شود و محصول تولیدی با قیمت واقعی‌تری به‌دست خریدار می‌رسد. مصوبات کشاورزی قراردادی ابلاغ شده است. طبق این برنامه، وقتی خریدار با کشاورز قرارداد می بندد،خریدار موظف است منابع مورد نیاز نهاده‌های کشت را برای کشاورز تأمین کند. در حال حاضر دولت در حال تأمین منابع کشت قراردادی است.
رئیس نظام صنفی کشاورزی، قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی توسط شورای قیمت‌گذاری را اقدام دیگر دولت برای حمایت از تولید عنوان کرد. قیمت‌گذاری محصولات توسط شورای قیمت‌گذاری متشکل از نمایندگان تولیدکنندگان، بهره‌برداران، دولت و نهادها و تشکل‌های کشاورزی تعیین می‌شود. این شیوه قیمت‌گذاری امسال رضایت کشاورزان را در پی داشته است و قیمت خرید تضمینی بیشتر محصولات نسبت به سال‌های گذشته بیش از ۵۰ درصد رشد و آمادگی برای خرید کالای کشاورزی وجود دارد. در واقع در چند سال گذشته محصول به بازار می آمد ولی هنوز قیمت آن مشخص نبود اما امسال با اعلام بموقع قیمت‌های خرید تضمینی، کشاورز قبل از کشت می‌داند کدام محصول چه قیمتی دارد.پیشه‌ور همچنین با اشاره به تعیین قیمت ۷۰ قلم کالا گفت: این اقدام دولت در جهت تثبیت قیمت‌ها و کوتاه شدن دست واسطه‌ها بسیار مفید است. به نظر می رسد با اجرای این برنامه‌ها شرایط کشاورزی و تولید در سال آبی جاری و سال‌های آینده، شرایط بهتری را طی کند.
کالای شب عید
رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی برنامه دیگر دولت را در حوزه تأمین کالا، برنامه‌ریزی برای تأمین کالای شب عید اعلام کرد و گفت: تأمین کالای شب عید شروع و خرید و ذخیره‌سازی مرکبات و مرغ شروع شده است.پیشه‌ور افزود: ۲ سال به‌خاطر کرونا ایام عید تعطیل یا نیمه تعطیل بود و تقاضای کالا برای شب عید کاهش یافته بود اما با توجه به واکسیناسیون گسترده، پیش‌بینی می‌شود عید امسال نسبت به دو سال گذشته شرایط عادی‌تری داشته باشیم به همین دلیل تأمین کالا برای نوروز امسال شرایط دیگری دارد.اقدامات خوبی برای تأمین کالاهای شب عید شروع شده و کالای مورد نیاز مصرف کنندگان تأمین خواهد شد. تأمین کالای شب عید با قیمت مناسب خواهد بود.
