دومین همایش صنعت لبنیات و صنایع وابسته با محوریت «سرانه مصرف لبنیات» تیر سال‌جاری با حضور معاونان وزارت جهاد کشاورزی و صمت، جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و شماری از استادان و چهرههای برجسته علمی و پژوهشی کشور برگزار شد.
سرانه مصرف ریشه اصلی رشد تولید است
در ابتدای این مراسم دبیر انجمن صنایع لبنی تاکید کرد: نباید فراموش کنیم که توسعه تولید بدون توزیع عادلانه ثروت و قدرت خرید خانوار، غیرممکن است. رضا باکری گفت: اساسا انباشت سرمایه در بخش تولید در چنین شرایطی ممکن نیست. در مسیر رشد توسعه و تولید باید سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاری انبوه در رشد درآمد سرانه خانوار و طبقات متعدد مدنظر قرار بگیرد. وی در ادامه عنوان کرد: سرانه مصرف ریشه اصلی رشد تولید است. پس بهتر است به افزایش مصرف بیندیشیم تا رشد تولید امکا‌‌‌‌‌‌ن‌‌‌‌‌‌پذیر شود.
شکل‌‌‌‌‌‌گیری و تداوم انحصار، بحران بزرگ صنعت لبنیات
در ادامه گزارش، محسن عزیزیان، از فعالان این صنعت ضمن اشاره به انگیزه‌‌‌‌‌‌های مهم برای ردیه‌‌‌‌‌‌ای بر عدم‌تناسب فضای صنعت لبنیات برای سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاری، مهم‌ترین دلیل آن را «اشباع و تراکم فضای سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاری در صنعت در برابر کاهش تعداد و حجم مشتریان» قلمداد کرد. وی ادامه داد: برآوردهای فائو به ما می‌‌‌‌‌‌گوید تا سال ۲۰۳۰ ما با بحران جدی در تعداد گاو شیرده و درنتیجه، بهره‌‌‌‌‌‌برداری از فرآورده‌‌‌‌‌‌های صنعت لبنیات مواجه خواهیم شد.
دلایل بالا بودن موانع ورود به صنعت
همچنین در این مراسم هادی حدادی از فعالان این صنعت دلایل بالا بودن موانع ورود به صنعت را در سه مورد بالا نبودن تمایز محصولات برای ممانعت از ورود رقبای تازه، پایین بودن میزان هزینه مصرف‌‌‌‌‌‌کننده برای جایگزینی محصولات تازه‌‌‌‌‌‌وارد و بهره‌‌‌‌‌‌مندی از سرمایه اولیه برای ورود به صنعت و تولید در مقیاس گسترده برشمرد. به گفته حدادی در حال حاضر صنعت لبنی با چالش‌های جدی و بزرگ بحران تامین پایدار نهاده و شیر خام، بهره‌‌‌‌‌‌وری پایین تولید در حلقه شیرخام، افزایش هزینه‌‌‌‌‌‌های تامین و تولید در زنجیره لبنی و افزایش فروشگاه‌‌‌‌‌‌های آنلاین و نتیجتا، کاهش قدرت چانهزنی صنعت روبه‌‌‌رو است. وی در ادامه گفت: حتی بازار خارجی هم برای سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاری سهل‌‌‌‌‌‌الوصول نیست. با اینکه آنها عموما در همین منطقه، بازاری با بیش از ۵ میلیارد دلار سود خالص دارند، اما آمار و ارقام جهانی گویای تغییر و تحول ذائقه مصرف‌‌‌‌‌‌کننده عمومی به‌‌‌واسطه تغییر سبک زندگی است. جنبش‌‌‌‌‌‌های تغذیه‌‌‌‌‌‌ای اخیر از جمله رشد و گسترش تبلیغات گیاه‌‌‌‌‌‌خواری، باعث شده تا سلیقه عمومی به سرانه مصرف پایین‌‌‌‌‌‌تر لبنیات سوق داده شود.
حذف یارانه لبنیات اشتباه است
محمود نجفی‌‌‌‌‌‌عرب، رئیس اتاق بازرگانی تهران در ادامه مراسم روی صحنه حضور پیدا کرد و ضمن ابراز امیدواری به «درمان وضعیت نه‌چندان مطلوب» صنعت لبنیات گفت: متاسفانه از سال ۸۹ با قطع یارانه شیر برای دهک پایین و مساله شیر مدارس دچار اشتباه بزرگی رخ داد. نجفی‌‌‌‌‌‌عرب با اشاره به اهمیت محصولات لبنی در سلامت جامعه گفت: تا سال ۱۳۸۹ با شیر مدارس و شیر یارانه‌‌‌‌‌‌ای که به سه دهک پایین جامعه تخصیص می‌‌‌‌‌‌یافت، توانستیم سرانه مصرف لبنیات را به حدود ۱٠٠کیلوگرم برسانیم.
وی ادامه داد: به وزارت بهداشت هشدار میدهیم قطع شیر برای قشر ضعیف جامعه، چه آسیب‌‌‌‌‌‌هایی را به این طبقه وارد خواهد کرد و چگونه در رشد مغزی و فیزیولوژیکی اقشار مختلف تاثیر منفی بزرگی خواهد گذاشت. حجم بالایی از پوکی استخوانی که این سال‌‌‌‌‌‌ها شاهد آن هستیم، حاصل همین بی‌‌‌‌‌‌توجهی‌‌‌‌‌‌ها و سیاستگذاری‌‌‌‌‌‌های نادرست است. چطور است که به روغن و شکر، که ضد سلامت هستند یارانه میدهیم، اما برای لبنیات که این‌‌‌‌‌‌همه در سلامت و پویایی تن و روان یکایک افراد جامعه نقش مهمی ایفا میکند، یارانه که هیچ، همان شیر مدارس را هم قطع می‌‌‌‌‌‌کنیم! شخصا از تمام مسوولان خواهشمندم که جلوی چنین مسائلی را بگیرند. همه ما نیز به نوبه خودمان باید فشار بیاوریم تا مانع از این اتفاقات شویم.
رئیس اتاق بازرگانی تهران افزود: صنعت لبنیات کشور با وجود پتانسیل بسیار بالایی که دارد، حاشیه سود اندکی دارد! کجای این مساله منطقی است؟ در هیچ‌‌‌‌‌‌کجای دنیا حتی کشورهایی با جمعیت‌‌‌‌‌‌هایی به‌‌‌‌‌‌مراتب پایین‌‌‌‌‌‌تر که نیاز کمتری به مصرف لبنیات نسبت به ما دارند، این‌گونه نیست. نجفی‌‌‌‌‌‌عرب در پایان با انتقاد از سیاست دستوری دولت و سیستم سوبسیدی صنایع لبنی گفت: بهصورت کاملا علمی و مستند، بررسی‌‌‌‌‌‌های بسیاری انجام شده و امروز به این نتیجه رسیده‌‌‌‌‌‌ایم که سیستم رانتی-یارانه‌‌‌‌‌‌ای دولت در قبال کارخانه‌ها و صنایع لبنی، نتیجه عکس می‌‌‌‌‌‌دهد. بنابراین بهترین شیوه ممکن باز گذاشتن بازار برای رقابت و دوری از انحصار است. سیاست دستوری دولت در تعیین نرخ و قیمت‌گذاری، نه‌‌‌‌‌‌تنها هیچ سودی به گوشه‌‌‌‌‌‌ای از صنعت لبنیات نمی‌‌‌‌‌‌رساند، که تا می‌تواند بر مشکلات آن می‌افزاید.
لزوم بازنگری در ساختارهای کلان
همچنین در این مراسم کاندید دکتری سیاست غذا و تغذیه برای ارائه توضیحاتی با محوریت «سرانه مصرف لبنیات در ایران، چالش‌‌‌‌‌‌ها و موانع» روی صحنه حاضر شد. روشنک روستایی با اشاره به کاهش مصرف لبنیات میان ایرانیان در دهه گذشته گفت: درباره مصرف شیر و لبنیات در ایران آمارهای متعددی وجود دارد که بر مبنای آن می‌توان نتیجه‌‌‌‌‌‌گیری کرد مصرف لبنیات در کشور به میزان قابلتوجهی کمتر از مقادیر توصیه‌شده است. این مقدار وقتی شایسته توجه بیشتری میشود که متوجه می‌‌‌‌‌‌شویم نسبت به دهه پیشین به‌‌‌طور معناداری با کاهش مواجه بوده و به دهه ۷۰ عقبگرد داشته است. کاندید دکتری سیاست غذا و تغذیه دانشگاه علوم‌‌‌‌‌‌پزشکی شهید بهشتی در راستای تایید مصرف شیر به‌‌‌‌‌‌مثابه نشانگری برای کیفیت رژیم غذایی گفت: در کشورهای با درآمد پایین و متوسط که عموما دسترسی محدودی به منابع غذایی با منبع حیوانی دارند، نقش شیر و لبنیات در رژیم غذایی بسیار پررنگ‌‌‌‌‌‌تر است. در حقیقت لبنیات مجموعه‌‌‌ای از مواد مغذی کلیدی را تامین میکنند که تامین آن از طریق رژیم‌‌‌‌‌‌های غذایی فاقد محصولات لبنی یا محدود از آن دشوار است.
وی با انتقاد از قطع شیر مدارس بیان کرد: مقوله شیر مدارس نیز که از سال ۱۳۷۹ آغاز شد و تا تحت پوشش قرار گرفتن تمام دانش‌‌‌آموزان در سراسر کشور ادامه پیدا کرد، بهدلیل عدم‌تخصیص بودجه کافی در سال ۱۳۹۶ متوقف شد و از سال ۱۳۹۸ مجددا در برخی استان‌‌‌ها و مقاطع به‌‌‌طور محدود درحال اجراست. بنابراین بهنظر میرسد علاوه‌‌‌‌‌‌بر لزوم تجدیدنظر در سیاستهای کلان اقتصادی، اتخاذ سیاستهای حمایتی تاثیرگذار برای حمایت همزمان از تولیدکنندگان و مصرف‌‌‌‌‌‌کنندگان لبنیات به‌ویژه در گروه‌‌‌های آسیب‌‌‌‌‌‌پذیر مانند کودکان یا دهکهای درآمدی پایین جامعه ضروری است. روستایی در پایان گفت: وضع ما خوب نیست و از حیث سرانه مصرف به دهه ۷۰ بازگشته‌‌‌‌‌‌ایم. ما نیاز به بازنگری در ساختارهایمان داریم. چه در ساختارهای تصمیم‌‌‌‌‌‌گیری و برنامه‌‌‌‌‌‌ریزی، چه سیاستهایی که اتخاذ کردیم یا باید می‌‌‌‌‌‌کردیم و نکردیم.
کنشگری، عامل کلیدی اصلاحات
بخش بعدی همایش با سخنان محمد فاضلی، جامعه‌‌‌‌‌‌شناس و استادیار سابق دانشگاه شهید بهشتی درباره ملزومات بهبود در صنعت لبنیات ادامه پیدا کرد. این جامعه‌‌‌‌‌‌شناس با اشاره به پیامدهای مداخله دولت در قیمت‌گذاری بیان کرد: نظارت سخت دولت در قیمت‌گذاری محصولات لبنی بهدلیل نگرانی از تاثیر افزایش قیمت بر تورم و نارضایتی مردم به‌وجود می‌‌‌‌‌‌آید که خود این مساله، ناشی از آثار تورمی بخش پنیر، شیر و تخممرغ است. نتیجه این سیاست مداخله‌‌‌‌‌‌گر، پایین‌‌‌‌‌‌نگه‌‌‌‌‌‌داشتن حاشیه سود و کاهش انگیزه سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاری است. فاضلی توضیح داد: درحال حاضر، حاشیه سود صنعت لبنیات کمتر از ۳ درصد است. وی با بیان این مساله که «کنشگری» نقش تعیین‌‌‌‌‌‌کننده‌‌‌‌‌‌ای در اصلاحات ایفا میکند، گفت: اصلاحات نیازمند سطح بالایی از تعامل (فردی و سازمانی) میان سیاست‌‌‌‌‌‌آفرینان در دولت و اصلاح‌‌‌‌‌‌جویان پیشرو در بخش خصوصی است.
فاضلی در پایان با اشاره به ملزومات اصلاحات در محیط پیچیده گفت: اصلاحات مستلزم تعریف پروژه‌‌‌‌‌‌های مشترک میان بخش خصوصی، دولت و جامعه است. هر دستور کار پروژه مشترکی نیازمند تعیین هزینه-فایده برای هر سه ضلع همکاری است. تقسیم و تسهیم هزینه-فایده برای هر اصلاح دردناکی ضروری است.
توسعه سلامت در گرو امنیت غذایی
در ادامه، معاونت صنایع عمومی وزارت صمت اظهار کرد: همه انتقادات پیرامون قیمت‌گذاری دستوری را با گوش جان می‌‌‌‌‌‌شنویم، اما همان‌‌‌طور که حاج محسن شکروی به‌‌‌‌‌‌عنوان بزرگ صنعت بیان کردند، این مهم است که در تصمیم‌‌‌‌‌‌گیری‌‌‌‌‌‌ها و حتی استفاده از عباراتمان، خودمان را جای طرف مقابل بگذاریم. محمدمهدی برادران با تاکید بر لزوم توجه به امنیت غذایی گفت: «امنیت غذایی» از محورهای اساسی توسعه سلامتی است. ما برای تامین این مساله تمرکزمان را روی برخی صنایع غذایی از جمله قند و شکر، غلات و حتی لبنیات بیشتر کرده‌‌‌‌‌‌ایم که لبنیات سهم ۲۲ درصدی دارد و از این نظر، در قیاس با دولت‌‌‌‌‌‌های قبلی پیشرفت قابلتوجهی داشته است. وی افزود: شیر پاستوریزه ۳۰ درصد، پنیر ۲۵ درصد، انواع ماست ۲۰ درصد، شیر خشک ۱۲ درصد، دوغ ۴ درصد و بستنی، خامه، کره و کشک ۸ درصد از تولید صنایع لبنی را به خود اختصاص میدهند.
برادران با تاکید بر اهمیت افزایش سرانه مصرف لبنیات و شیر گفت: مردم در سراسر جهان باید از شیر به‌‌‌‌‌‌عنوان منبع تغذیه مهم استفاده کنند. همان‌‌‌طور که پیش‌بینی میشود، جمعیت جهان به ۷/ ۹ میلیارد تا سال ۲۰۵۰ میرسد، بنابراین افراد باید به افزایش استفاده از شیر به‌‌‌‌‌‌عنوان منبع غذایی غنی برای رشد روی بیاورند، روز جهانی شیر زمان مهمی است تا درباره نوآوری‌‌‌‌‌‌ها در زمینه روش‌‌‌‌‌‌های کشاورزی و سیاستهایی که به پایداری در طول فرآیند تولید مواد غذایی و در نهایت به امنیت غذایی جهان کمک میکند، فکر شود. برادران با ارائه آمارهایی در سامانه نظارتی وزارت صمت بیان کرد: در سامانه نظارتی وزارت بیش از ۱۳۸ هزار نفر از صنف لبنیات ثبت‌نام کردند و پروانه صنفی دارند. بیش از ۹ هزار تولیدی موجود است که تنها ۱۷۰۰ تا از آنها فعال هستند. صنایع کوچک و بزرگی که در این حوزه فعالیت میکنند قریب ۵۰۷ شرکت‌‌‌‌‌‌اند که با اشتغال بیش از ۴۲ هزار نفر، سهم بسزایی در تولید انواع شیر خشک، ماست و شیر پاستوریزه در سراسر کشور دارند.
وی با اعلام افزایش میزان صادرات لبنیات کشور خاطرنشان کرد: میزان صادرات به کشورهای دیگر که جمع آن در سال گذشته محقق شد، به ۷۰۰ میلیون دلار رسید که نسبت به سال گذشته افزایش ۴۰ درصدی داشته است. معاون وزیر صمت ادامه داد: در اکثر کشورها اگر یک واحد لبنی پروانه‌‌‌‌‌‌ای برای فعالیت می‌‌‌‌‌‌گیرد، می‌تواند تا ۷۰۰ نوع محصول در حوزه‌‌‌‌‌‌های مختلف تولید کند. درصورت اعمال نظارت‌‌‌‌‌‌های تکمیلی و به‌‌‌‌‌‌شرط آنکه در چارچوب یک سند تفاهم شفاف قرار بگیرد، ایده‌‌‌‌‌‌آل‌‌‌‌‌‌ترین گزینه آن است که ما هم به این سمت برویم. برادران با برشمردن تفاوت‌‌‌‌‌‌های اصناف تولیدی و مقوله صنعت گفت: در کنار توجه ما به اصناف تولیدی، موضوع صنعت با آن متفاوت است؛ زیرا در صنعت صحبت از تولید انبوه و بازار رقابتی است و در آن، خروجی کار باید بتواند کیفیت مناسب و بهداشتی داشته باشد و از قضا، تنوع سلیقه اقشار متفاوت در بازار را مورد توجه قرار دهد. برادران در پایان گفت: شیر مدارس سال‌‌‌‌‌‌ها پیش اجرا می‌‌‌‌‌‌شد. به‌شخصه همواره آن را یک پروژه برد-برد قلمداد کرده‌‌‌‌‌‌ام، زیرا علاوه‌‌‌‌‌‌بر اینکه از مازاد تولید استفاده میشود، نسل آینده نیز از آن بهره‌‌‌‌‌‌مند می‌‌‌شوند.
تشکلهای صنایع لبنی مانع از تعطیلی مراکز پرورش دام و تولید شیر شوند
همچنین در ادامه مدیرعامل سازمان میادین میوه و تره‌‌‌‌‌‌بار با اشاره به خروج بخشی از یارانه بخش کشاورزی و اضافه‌‌‌‌‌‌شدن آن به یارانه نقدی گفت: این مساله موجب کاهش قدرت خرید مردم و درنتیجه، کاهش مصرف لبنیات شده است. ما به این نتیجه قطعی رسیده‌‌‌‌‌‌ایم که در سازمان میادین میوه و تره‌‌‌‌‌‌بار می‌توانیم در جهت افزایش سرانه مصرف لبنیات، نقش موثری ایفا کنیم. ایوب فصاحت ادامه داد: اگر تشکلهای صنایع لبنی که از قدرت چانهزنی بیشتر و سازماندهی بهتری برخوردار هستند از حلقه اول زنجیره تولید یعنی مرکز پرورش دام و تولید شیر حمایت کنند، از تعطیلی این مراکز جلوگیری خواهند کرد. هدف ما از همکاری با صنعت لبنیات، ارتقای نقش اجتماعی است.
مدیرعامل سازمان میادین میوه و تره‌‌‌‌‌‌بار در پایان با بیان این مساله که هدف ما رسیدن به الگوی تشکلی است، گفت: با شرکت‌‌‌های لبنی جلساتی برگزار کردیم تا به الگوی حضور تشکلی رسیدیم که بر اساس آن، انجمن صنایع لبنی در میادین میوه و تره‌‌‌‌‌‌بار باید حضور داشته باشد. یعنی غرفه‌‌‌هایی را با قیمت‌‌‌های پایین در اختیار آنها قرار دادیم و قرار شد آنها نیز با تخفیف ویژه محصولات لبنی را عرضه کنند.
ایران تا ۲۰۲۶ به بالانس منفی خواهد رسید
صادقی، کارشناس بهبود شیر در این همایش حضور پیدا کرد و سخنانش را با محوریت آمارهایی درباره وضعیت جهان از نظر بالانس تولید شیر در سال گذشته میلادی آغاز کرد و گفت: ایران براساس آمار، شیر مازاد بر نیاز دارد، اما طبق پیش‌بینی‌‌‌‌‌‌ها، این آمار تا ۲۰۲۶ معکوس میشود و ایران به کمبود شیر دچار خواهد شد. به این موقعیت، اصطلاحا «بالانس منفی» می‌‌‌‌‌‌گویند. صادقی درباره هزینه تولید شیر در کشورهای مختلف جهان گفت: کشورهایی نظیر نیوزیلند، اوکراین، مکزیک، شیلی، پرو و آفریقای جنوبی در زمره کشورهایی قرار دارند که «کمترین هزینه» را برای تولید شیر صرف میکنند و در مقابل، شمار دیگری از کشورها از جمله ایران، عملکرد معکوسی از خود به‌جای گذاشته‌‌‌‌‌‌اند و در تولید، گران‌‌‌‌‌‌ترین و در فروش، ارزان‌‌‌‌‌‌ترین شیر دنیا را دارند!
وی در ادامه به دلایل گران بودن هزینه تمام‌‌‌‌‌‌شده شیر در ایران اشاره کرد: نامناسب‌‌‌‌‌‌بودن سیستم قیمت‌گذاری شیر در کشور، رقابت لجام‌‌‌‌‌‌گسیخته برای افزایش حجم تولید، مشخص‌‌‌‌‌نبودن سطح بهینه تولید شیر، پایین‌‌‌‌‌‌بودن کیفیت علوفه و خشکسالی (کمیت و کیفیت آب) از جمله دلایل اصلی گرانی سرسام‌‌‌‌‌‌آور هزینه تمام‌‌‌‌‌‌شده شیر هستند که به اینها باید بالابودن مصرف کنسانتره، عدم‌تناسب حاشیه سود شیر با هزینه‌‌‌‌‌‌های تحمیلی، سوء مدیریت و هزینه هر روز تاخیر در آبستنی یک گاو را اضافه کرد.
صادقی در دومین همایش صنت لبنیات و صنایع وابسته، به مهم‌ترین اهداف دولت‌‌‌‌‌‌ها برای توسعه لبنیات اشاره کرد و گفت: حمایت از زنجیره تولید، پایداری، خودکفایی، حفاظت از محیط زیست، تهیه شیر سالم و تمیز، توجه به امنیت غذایی و توسعه صادرات از مهم‌ترین اهداف دولت‌‌‌‌‌‌ها در توسعه لبنیات به‌شمار می‌‌‌‌‌‌آیند. صادقی در پایان با اشاره به معایب سیستم اقتصاد دستوری در مواجهه با صنعت لبنیات گفت: در اقتصاد دستوری، برنامه‌‌‌‌‌‌ریزان مرکزی باید حداقل در ابتدا نیازهای اساسی زندگی یا مرگ ملت‌‌‌‌‌‌ها را از نظر غذا، پوشاک و سرپناه درک کنند. اما متاسفانه اغلب شاهد آن هستیم که در کشور ما، مسوولان مربوطه بدون توجه ویژه به مقوله عرضه و تقاضا، هیچ ایده و برنامه منطقی‌‌‌‌‌‌ای برای همسوکردن تولید و توزیع کالا با خواسته‌‌‌‌‌‌ها و ترجیحات مصرف‌‌‌‌‌‌کننده ندارند.
دولت موظف به تامین حداقل نیاز مردم
در بخش بعدی دومین همایش صنعت لبنیات و صنایع وابسته، پنل «تبعات قیمت‌گذاری دستوری» با حضور محمدجواد عسکری، نماینده مجلس و رئیس کمیسیون کشاورزی، قربانعلی رفیعی، مدیرکل دفتر بررسی قیمت سازمان حمایت از مصرف‌‌‌‌‌‌کنندگان و تولیدکنندگان، محمدعلی اسفنانی، سخنگوی سازمان تعزیرات حکومتی، شهیاد آبنار، مدیرکل بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی، غلامعلی سلیمانی، تولیدکننده لبنیات و احمد مقدسی، رئیس انجمن صنفی گاوداران کشور با گردانندگی دکتر علی مروی، اقتصاددان و پژوهشگر سیاستگذاری دانشگاه شریف برگزار شد. در این پنل، به‌تفصیل به مسائلی چون «عوامل موثر بر کاهش سرانه مصرف لبنیات در ایران»، «پیامدهای سیاستهای ارزی و تجاری بر صنعت لبنیات کشور» و «نقش لبنیات در امنیت غذایی و نسبت آن با بحران آب» پرداخته شد.
غلامعلی سلیمانی با تاکید بر لزوم تک‌‌‌‌‌‌نرخی‌‌‌‌‌‌شدن ارز گفت: اگر ارز تک‌‌‌‌‌‌نرخی شود، من به شما وعده می‌‌‌‌‌‌دهم که به بیش از پنج‌‌‌‌‌‌میلیون خانوار، محصولات لبنی با ۵۰درصد قیمت به فروش خواهد رسید. علاوه‌‌‌‌‌‌بر این، شیر مدارس هم بهصورت رایگان توزیع خواهد شد. سلیمانی ادامه داد: با بررسی‌‌‌‌‌‌های انجام‌‌‌‌‌‌شده از سوی یک سازمان بزرگ آلمانی که وضعیت صنعت لبنیات در سراسر دنیا را رصد میکند، این‌‌‌طور پیش‌بینی میشود که کشور ما روزی وارد‌‌‌کننده قدرتمند این حوزه شود، در حالی که امروز با افتخار بزرگ‌ترین صادرکننده آسیا هستیم. ضمن اینکه در منابع پیش‌بینی شده که در سال ۲۰۲۶ به‌خاطر مسائل و مشکلات دولتی، اقتصاد دستوری، کم‌آبی و مشکلات آب‌‌‌و‌‌‌هوایی و تغییرات اقلیمی، ایران جزو واردکنندگان لبنیات خواهد شد.
از سوی دیگر، شهیاد آبنار ضمن مخالفت نسبی با برخی از انتقادهای وارده به قیمت‌گذاری دستوری گفت: قیمت‌گذاری دستوری مساله پذیرفته‌‌‌‌‌‌شده‌‌‌‌‌‌ای در سراسر دنیا است. شاید در وهله اول این‌گونه بهنظر برسد که دولت مداخله بیش از حد و مستقیمی از خود بروز می‌‌‌‌‌‌دهد، اما به‌شخصه حتم دارم که قیمت‌گذاری محصولات لبنی برای حرکت به سمت وضعیت ایده‌‌‌‌‌‌آل است و به سمتی حرکت میکند که هزینه‌‌‌‌‌‌ها را پوشش دهد. مدیرکل بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی گفت: برای واردات نهاده‌‌‌های دامی میلیاردها دلار هزینه میشود و باید بتوانیم همه طبقات را در نظر داشته باشیم، هر چند که می‌‌‌دانیم که در توزیع آن خطاهایی نیز وجود دارد. محمدجواد عسکری با تاکید بر مقوله «امنیت غذایی» گفت: بخش کشاورزی توانسته با چهار و نیم میلیون بهره‌‌‌‌‌‌بردار، ۳۰ درصد از اشتغال کشور را در دست بگیرد.
عسکری با اشاره به معضلات صادرات محصولات کشاورزی گفت: یکی از مشکلات صادرات محصولات کشاورزی بوروکراسی پیچیده در ادارات فعلی است، اما با رفع این مشکلات و با توسعه صادرات می‌توان حتی به کاهش تورم کشور کمک کرد. فراموش نکنید که عمده محصولات کشاورزی ما قابلیت صادراتی دارد، اما اینکه چرا صادر نمیشود، بحث مفصل‌‌‌‌‌‌تری می‌‌‌‌‌‌طلبد که باید بگویم ما از لحاظ قانونی می‌توانیم مشکلات پیش روی آن را مرتفع کنیم. این نماینده در واکنش به انتقادات فعالان صنایع لبنی به تعیین نرخ مصوب در این صنعت گفت: یکی از کارهای خوبی که در کمیسیون و مجلس به انجام رساندیم، بحث شورای قیمت‌گذاری بود. سال گذشته با دولت ۲۰ جلسه برگزار کردیم تا قیمت گندم در نهایت به هر کیلوگرم ۵/ ۱۱ هزار تومان تعیین شود؛ این امر باعث شد که کشاورزان محصول بیشتری از گندم تولیدی خود را به دولت تحویل دهند.
رئیس کمیسیون کشاورزی و منابع طبیعی مجلس افزود: در حوزه مرغ خبر رسیده دوستان به انجمن جوجه یک‌روزه اعلام کرده‌اند ۱۹ میلیون تخممرغ نطفه‌دار را که ۱۸ روز نیز در دستگاه قرار دارند بیرون آورند و معدوم کنند تا کنترل قیمت صورت گیرد؛ در حالی که قرار بود آنها وارد چرخه تولید شوند، این موضوع خلاف قانون است.
خطر مداخله دولت در بحث قیمت‌گذاری
از سوی دیگر، احمد مقدسی نیز با انتقاد جدی و گسترده از مداخله دولت در بحث قیمت‌گذاری گفت: یکی از معضلات اصلی ما مداخله جدی دولت است. آقایان دولتی تصور میکنند چون پول میدهند، می‌توانند هرگونه که دلشان می‌‌‌‌‌‌خواهد رفتار کنند، درصورتی‌‌‌‌‌‌که این مساله درست نیست. این مبلغ جزئی‌‌‌‌‌‌ای که به‌‌‌‌‌‌عنوان یارانه به انجمن‌‌‌‌‌‌ها و اصناف میدهند را می‌توانند به اشکال متعدد به دهکهای آسیب‌‌‌‌‌‌پذیر و اقشار پایین جامعه کمک کنند و بخشی از آن را هم برای توزیع شیر رایگان در مدارس هزینه کنند؛ یا حتی مبلغی از آن را هم برای طرح تشویقی صادرات درنظر بگیرند.
رئیس انجمن صنفی گاوداران ادامه داد: این ۱۲ میلیاردی که دولت هر سال تحت عنوان یارانه به انجمن‌‌‌‌‌‌ها می‌‌‌‌‌‌دهد به بلای جان ما بدل شده است! مساله اینجاست که دولت فقط یک پول جزئی می‌‌‌‌‌‌دهد اما هیچ‌گونه فرهنگ‌‌‌‌‌‌سازی‌‌‌‌‌‌ای را انجام نمی‌‌‌‌‌‌دهد؛ علاوه‌‌‌‌‌‌بر این، راه را برای هرگونه رقابتی‌‌‌‌‌‌شدن بازار می‌‌‌‌‌‌بندد. وی تاکید کرد: مگر کل تعداد صادرکنندگان لبنیات در کشور چقدر است؟ این میزان اندک را می‌توان کنترل کرد و روی کارشان نظارت داشت، اما باور کنید نمیشود ۸۵ میلیون نفر از جمعیت کشور را کنترل کرد! مگر ما می‌توانیم برای ۸۵ میلیون نفر به‌پا بگذاریم!؟ این غیرممکن است. من عاجزانه از دولت خواهش می‌‌‌‌‌‌کنم که ارز را تک‌‌‌‌‌‌نرخی کند و مهم‌تر از آن، ما را به چشم فرزند نامادری‌‌‌‌‌‌شان نبینند!
صحبت‌‌‌‌‌‌های اعضای پنل «تبعات قیمت‌گذاری دستوری» به‌تفصیل با هدایت علی مروی و گفت‌‌‌‌‌‌وگوی حاضران ادامه پیدا کرد و پس از قریب ۹۰ دقیقه با پاسخ‌‌‌‌‌‌گویی و رسیدن به راهکار برای چالش‌‌‌‌‌‌ها و پرسش‌‌‌‌‌‌های بسیاری که مطرح شد به اتمام رسید. در بخش پایانی مراسم، اعظم کریمی، روان‌شناس کودک نیز با ارائه‌‌‌‌‌‌ای کوتاه از مقوله «مسوولیت اجتماعی» به این همایش بزرگ پایان داد. وی گفت: بحث مسوولیت اجتماعی موضوع نسبتا جدیدی است که چند سالی است در شرکت‌‌‌‌‌‌ها و موسسات مطرح میشود و امروز نیز بارها و بارها در این همایش بزرگ از آن سخن گفته شد. مقوله مهمی که در این مساله وجود دارد، نقشی است که تک‌‌‌‌‌‌تک ما می‌توانیم در این مسوولیت ایفا کنیم. مسوولیت اجتماعی یک چارچوب اخلاقی است و بیانگر این است که هر نهاد، چه یک سازمان و چه یک فرد، باید با اخلاق و با حساسیت نسبت به مسائل اجتماعی، فرهنگی و محیطی رفتار کند تا به نفع جامعه به‌کار گرفته شود و نتیجه این اقدامات به نفع جامعه بینجامد. دومین همایش صنعت لبنیات و صنایع وابسته، با سخنان پایانی سیدمحمدرضا بنی‌‌‌‌‌‌طبا - سخنگوی انجمن لبنی- به کار خود پایان داد.
/دنیای اقتصاد
