اولین همایش ملی صنعت لبنیات ایران دوشنبه، 7 بهمن با حضور رضا رحمانی وزیر صمت، عباس کشاورز سرپرست وزارت جهاد کشاورزی، مسعود خوانساری رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران، سعید شیرکوند معاون هماهنگی و نظارت اقتصادی و زیربنایی معاون اول رئیس جمهور و مدیران ارشد صنعت لبنیات به همت انجمن صنایع فرآوردههای لبنی ایران در سالن همایش‌های صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران برگزار شد.
**ضرورت تشکیل زنجیره تامین شیر
در ابتدای مراسم، رضا باکری، دبیر انجمن صنایع فرآوردههای لبنی ایران ضمن خیر مقدم به مسئولان و مهمانان همایش اظهار کرد: امروز گرد آمده‌ایم تا شاید گامی موثر در تشکیل زنجیره تامین شیر برداشته شود، این همایش گامی است برای بیان ضرورت تشکیل زنجیره تامین شیر.
وی ادامه داد: محصولات این صنعت یکی از سالم‌ترین محصولات بوده و کلیه محصولات لبنی جامعه را تامین می‌کند. صنایع لبنی یکی از صنایع کشور است که موفق به جذب سرمایه‌های خارجی شده است و سالانه با بیش از 7 میلیون دلار صادرات، ظرفیت لازم برای صادرات محور شدن را داراست.
دبیر انجمن صنایع فرآوردههای لبنی تصریح کرد: آنچه که این صنعت از مسئولان تقاضا دارد این است که در درجه اول زنجیره تامین شیر را تشکیل دهند تا منافع ذی‌نفعان را همسو کند. این مورد در بخشنامه هیات وزیران نیز آورده شده و گام‌هایی نیز برداشته شده است که امیدواریم این بخشنامه به طور کامل به اجرا در آید.
وی تاکید کرد: وزارت‌خانه‌ها و سازمان‌های ذی‌ربط باید همکاری و مساعدت لازم را برای توسعه مصرف سرانه خانوار انجام دهند و سیاست‌های منسجمی درباره صادرات و واردات این صنعت داشته باشند.
**درباره شیر اظهارنظرهای غیرعلمی نکنید/ در استاندارهای غذایی از اروپا سختگیرتریم
در ادامه برنامه عباس کشاورز، سرپرست وزارت جهاد کشاورزی با اشاره اینکه از دهه 60 به این طرف سرانه مصرف شیر عدد قابل توجهی نبوده و ما وارد کننده محصولات لبنی و شیر بودیم، اظهار کرد: خوشبختانه امروز صنعت تولید شیر کشور بایستگی، انسجام و توانمندی خوبی دارد و گاهی در برخی شاخص‌ها از اروپا هم بالاتر است.
وی ادامه داد: صنعت لبنیات ایران در 8 سال اخیر وارد تجارت لبنیات شده به طوری که 800 هزار تن معادل شیر صادرات داریم که 700 میلیون دلار ارزآوری داشته است دارد. این اقدام شروع خوبی است اما ارزی که به ازاری این صادرات انجام می‌شود قابل قبول نیست و ما بایستی بازارها و تقاضاهای با کیفیت‌تر و با ارزآوری بالاتری را تعقیب کنیم.
کشاورز با اشاره به اینکه جدایی افتادن بین تولیدکنندگان و صنعت یکی از مشکلات امروز است، تصریح کرد: جدایی ایجاد شده بین این دو باعث آسیب خوردن صنعت خواهد شد لذا باید دید یکجانبه‌گرایی را کنار گذاشت و رویکردی برد-برد داشت. در برهه‌ای که این مشکل وجود داشت دولت ورود کرده و اقدام به خرید شیر کرد که تصمیم درستی نبود و خود فعالان این صنعت نباید شرایطی فراهم کنند که دولت بتواند ورود کند.
سرپرست وزارت جهاد کشاورزی با تاکید بر اینکه جامعه ما از کمبود شیر رنج می‌برد، ادامه داد: امروز شیر برای رشد و سلامتی همه افراد ضروری است در حالی که میزان مصرف پایین بوده و سرانه مصرف شیر 80 لیتر در سال است. جامعه ما رو به کهنسالی در حرکت است و باید تقاضای شیر بالاتری داشته باشد اما اینگونه نیست.
وی با اشاره به سرانه مصرف پایین شیر در جامعه گفت: باید قشرهای کم درآمد را در تامین هزینه‌های شیر کمک کرد چرا که شیر منبع اصلی پایه سلامت است. طبق گزارش اتاق بازرگانی ایران، به‌طور کلان ۹۰ درصد مردم جامعه محصولات پروتئینی مصرف می‌کنند که رقم خوبی است، اما ترکیب مصرف مناسب نیست و باید با حمایت از صنعت لبنیات به اقشار آسیب پذیر توجه کرد، جامعه باید لبنیات بیشتری مصرف کند.
کشاورز با اشاره به طرح برخی مسائل درباره سمی بودن شیر تصریح کرد: برخی از دوستان در مورد شیر اظهارنظرهای غیرعلمی و غیرکارشناسی ارائه می‌دهند در حالی که استانداردهای غذایی ما خیلی سختگیرانه‌تر از اروپاست لذا ایجاد نگرانی در جامعه بدون دلیل و منطق درست نیست. نباید اجازه دهید چنین کالای باارزشی به این آسانی زیرسوال برود، شما فعالان باید توانمندی‌های خود را اعلام کنید این تشویش اصلا به نفع جامعه نیست.
سرپرست وزارت جهادکشاورزی افزود: این صنعت باید ارتقا پیدا کند و وارد تجارت بیشتری شود، هر چه صادرات بیشتر باشد رونق بیشتر خواهد بود. فضای ما برای ورود بخش خصوصی باز است و اجازه تصمیم‌گیری بدون مشارکت و حضور ذی نفعان داده نخواهد شد پس شما فعالان و واحدهای تولیدی باید به ما کمک کنید تا تصمیم‌های درست‌تری بگیریم.
وی ادامه داد: صنعت لبنیات صنعت شماره یک بخش کشاورزی است و صنعتی به این قدرت نداریم. توصیه من این است که در بخش کلان برای رایزنی‌های سیاسی و اقتصادی کنسرسیوم و نهادی تشکیل شود و مذاکره با تولیدکنندگان به صورت برد-برد باشد. این صنعت با حرکت به سمت قراردادی شدن صنعت شیر فعالیت‌هایش را تضمین خواهد کرد.
کشاورز با تاکید بر اینکه برای رونق تجارت در این صنعت بازارهای جدیدی شناسایی کنیم، افزود: شناسایی و ورود در بازارهای جدید این صنعت را ارتقا می‌دهد، در این باید مذاکرات شفافی صورت بگیرد.
**ارز 4200 تومانی باید حذف شود/ صنعت لبنیات جز صنایع سرآمد کشور است
در ادامه همایش مسعود خوانساری، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران با اشاره به اینکه بخش لبنیات یکی از صنایع موفق کشور است، اظهار کرد: بخش لبنیات سرآمد همه صنایع کشور بوده است و علت این موفقیت این است که دولت در این صنعت کمتر دخالت داشته و 80 درصد آن توسط بخش خصوصی اداره می‌شود.
وی ادامه داد: لبنیات از نیازهای ضروری جامعه است، در سال 60 پنیر در سوپرمارکت‌ها پیدا نمی‌شد و همه اینها محدود و به صورت کوپنی بود. شیرخشک، کره و پنیر وارد می‌کردیم. خوشبختانه در سال ۶۴ هفته ای دو تا پرواز ۷۴۷ گاوهای اصیل را به ایران وارد می‌کردند و گران ترین اسپرم ها به داخل کشور وارد می‌شد و دلیل اینکه در حال حاضر صنعت لبنی کشور حرفی برای گفتن دارد تلاش‌های آن دوران است که روزی ۶۰ الی ۷۰ لیتر شیر از یک گاو گرفته می شود. اگر امروز خودکفا هستیم به خاطر گاوهای اصیلی است که آن روزها وارد مزارع ما شدند و امروز ما به این صنعت می بالیم. این صنعت امروز آنقدر تنوع بالایی دارد که انتخاب در خرید را برای ما سخت کرده است.
رئیس اتاق بازرگانی تهران با تاکید بر اینکه این صنعت امروز 700 میلیون دلار صادرات دارد، تاکید کرد: میانگین مصرف داخلی 70 لیتر در سال است که باید افزایش یابد اما درآمد سرانه برای تامین شیر برخی قشرها مشکل ایجاد کرده است.
خوانساری با تاکید بر اینکه حذف ارز 4200 تومانی یکی از توصیه‌های من است، ادامه داد: حذف ارز 4200 تومانی چه در زمینه دارو و چه در زمینه خوراک دام به جز فساد و رانت کمکی نخواهد کرد پس ما باید تمرکز خود را در زنجیره تولید داخل بگذاریم و باید از سوبسید ریالی استفاده کنیم.
وی تصریح کرد: توصیه بعدی من این است که به جای اینکه ارزش افزوده را برگردانند با ضمانت نامه بانکی این کار را حل کنند و مجبور نباشند حجم عظیمی نقدینگی مصرف کنند. متاسفانه تغییر تعرفه‌های غیرکارشناسی و به صورت یک شبه لطمه بزرگی بر صادرات می‌زند و ممنوع کردن و بالا بردن تعرفه‌ها بخش صادرات را با مشکلات جدی همراه می‌سازد.
تغییر تعرفه ها یا ممنوعیت یکباره آنها زیان زیادی به صادرات کشور می زند و طبق قانون دولت هم حق ممنوع کردن صادرات و یا واردات کالایی را ندارد به جز اسلحه، مواد مخدر و مشروبات الکلی و باید با بالا و پایین بردن تعرفه واردات و صادرات آن را کنترل کرد و ممنوع کردن کالا غیر قانونی است.
**صنعت لبنیات به دنبال کسب هویت خود در اقتصاد باشد
در ادامه سعید شیرکوند، معاون هماهنگی و نظارت اقتصادی و زیربنایی اسحاق جهانگیری با اشاره به اینکه صنعت لبنیات صنعت مهم و بزرگی است، اظهار کرد: امیدوارم این صنعت جایگاه و هویت خود را در اقتصاد کشور بیابد، این صنعت آنقدر باید دنبال هویت‌یابی باشد که دولت این صنعت را ببیند و در تصمیم‌گیری‌ها از نظرات این صنعت استفاده کند.
وی تاکید کرد: این امر زمانی محقق خواهد شد که این صنایع بزرگ و قوی شده باشند، اگر اقتصاد قرار است از این بحران نجات پیدا کند در گرو قوی شدن بخش خصوصی و صنایع مختلف از جمله صنعت لبنیات است.
**حفظ تولید موجود و فعال‌سازی ظرفیت‌های خالی دو اولویت اصلی وزارت صمت
در ادامه رضا رحمانی با بیان اینکه در ۱۰ ماهه اخیر امسال ما شاهد افزایش تولید نسبت به مدت مشابه در سال گذشته هستیم گفت: در اکثر رشته‌های منتخب در تولیدات صنعتی و معدنی افزایش تولید داریم. یعنی از روغن نباتی تا فولاد، داروی انسانی، صنایع غذایی و پوشاک، سیمان، کاشی، سرامیک، افزایش تولید داشتیم و فقط در مواردی مانند خودرو، کاهش تولید داشته ایم که سعی می شود جبران شود.
وزیر صمت با اشاره به اینکه امسال به مناسبت سال رونق تولید، برخی برنامه‌ها تدوین شد که شاه بیت آنها ۷ محور بوده و مربوط به همه صنایع است، گفت: این محورهای دارای ۳۴ برنامه عملیاتی است. اولین دغدغه امسال ما این بود که روند تولید را حفظ کنیم. در شرایط جدید که می‌گوییم جنگ اقتصادی یا تحریم با شدت تمام آغاز شده، مهمترین کار حفظ تولید موجود است.
وی ادامه داد: گام دوم، فعال نمودن ظرفیت‌های خالی واحدهای تولیدی و صنعتی است. در اکثر رشته های صنعتی، مازاد ظرفیت داریم. در خیلی از محصولات، بازار داخلی و خارجی داریم. امسال صنعت، ۳۰ درصد افزایش صادرات داشته است. البته اتفاقاتی مانند جریان کیک (قرص های آلوده) و شیر (آفلاتوکسین) رخ داد که من در مجلس توضیح دادم که این مسائل باید به شدت مراقبت شود. نتیجه این انگیزه چه سازمان یافته باشد چه رقابت‌های ناسالم، ضربه به تولید است. اینها نقطه خطر است. یکی از صادرات عمده ما شیرینی و شکلات و لبنیات است که هر دو را نشانه گرفته اند که به دوستان گفتم این موضوع را عمیقتر بررسی کنند.
رحمانی با بیان اینکه وزارت بهداشت به عنوان متولی امر سلامت با قاطعیت اعلام کرد که شیر و کیک‌های تولید شده هیچ مشکلی نداشتند اما نحوه انعکاس اخبار مشکل دارد یعنی نشان می دهد که عده ای می‌خواستند عمدا این مسایل را شیوع دهند تا ایجاد ترس کنند. در کنار جنگ اقتصادی، عملیات روانی و جنگ روانی هم هست.
وی در ادامه بیان کرد: برای فعال‌سازی ظرفیت‌های خالی صنایع به معاونت صنایع ماموریت دادم ضمن تولید، بازارهای مصرف را هم بررسی کنند. بازار داخلی ما بازار کوچکی نیست و مختصات منحصر به فردی دارد. برای بخش خارجی هم صادرات پیش بینی شده است. در داخل صادرات، چند برنامه اولویت دارد. کشورهای همسایه، ظرفیت بزرگی است و واحدهای لبنی در کشورهای همسایه، حضور چشمگیری دارند. بعضا عملیات روانی را در کشورهای همسایه می بینم. سعی دارند اطمینان مردم را به سلامت کالای ایرانی سلب کنند که در جریان کیک و شیر این را دیده ایم.
وزیر صمت تصریح کرد: ظرفیت بازار در ۱۵ کشور همسایه بالاست که می‌توان بر مشکلات غلبه کرد. متاسفانه تنها ۲ درصد واردات کشورهای همسایه از ایران است هر چند بالای ۵۰ درصد صادرات غیرنفتی ما را تشکیل می‌دهد. از ۵ آبان ماه ما به بازار اوراسیا پیوستیم و امکان تقویت تقاضای خارجی برای صنایع کشور ما وجود دارد. این فرصت خوبی است که باید استفاده کرد و برنامه داریم ظرف ۳ سال آینده تا سال ۱۴۰۰، سهم ایران در واردات کشورهای همسایه از ۲ درصد به ۴ درصد رسیده و درآمد صادراتی از 24 میلیارد دلار به ۴۸ میلیارد دلار افزایش پیدا کند.
رحمانی با بیان اینکه در همه کالاها و محصولات، برنامه خودکفایی و ساخت کالای داخلی مورد حمایت دولت است، گفت: در یک ساله اخیر اقدامات مختلفی شده است که بعضا جنس آنها از اقدامات روزمره نیست. یعنی شاید ما در شرایط عادی نخواهیم صادرات یا واردات را محدود و ممنوع کنیم ولی امروز چاره‌ای نداشتیم. الان واردات نزدیک به ۱۶۰۰ قلم کالا که بیشتر در حوزه صنایع غذایی است، ممنوع شده است چون در داخل به اندازه کافی تولید داریم.
وی ادامه داد: در صادرات هم بعضا محدودیتهایی داریم که این محدودیتها از حوزه واردات کمتر است. بارها گفته ام صادرکنندگان ممنوعیت و محدودیت ها را رعایت کنند. برخی جاها ما مجبوریم محدودیت ایجاد کنیم. تولیدکنندگان باید روی مازاد تولید برای صادرات فکر کنند. مثلا در زمینه صنایع کاشی و سرامیک، ظرفیت تولید ما ۳ برابر تولید فعلی است. این سیاستگذاری‌ها بر عهده ستاد تنظیم بازار است.
وزیر صمت تصریح ک: تاکنون یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار اقلام ساخت داخل داریم که قبلا وارد می شد. در این اقلام، از قطعات بسیار هایتک است تا قطعات معمولی که به اصطلاح پیچ و مهره است. مردم خودشان پای کار آمده‌اند. اعداد و ارقام کاملا مشخص است و سازنده و سفارش دهنده کاملا مشخص است و بناست تا آخر امسال یک و نیم میلیارد دلار شود. این یعنی خودکفایی و ایجاد شغل برای جوانان، این یعنی کاهش قیمت محصولات و کالاها. هر جا کالاهای وارداتی را در داخل تولید کردیم، قیمت پایین آمده است. بعضا مواردی به ساخت داخل رسیده است که قابل افتخار است.
رحمانی ادامه داد: در این راستا، همه بخشهای مختلف دولت، مجلس و حتی تولیدکنندگان درگیر هستند. سامانه ای هم ایجاد شده است که عرضه و تقاضا همرسانی شوند. برنامه ساخت دولت در جاهایی مانند خودرو و مخابرات، تیراژ قطعات مصرفی بالاست. مابقی صنایع مانند سیمان و پتروشیمی، افزایش تولیدات داخل بر اساس فعالیت انجمن هاست. انتظار می رود خانواده بزرگ صنعت لبنیات هم چنین کاری کند.
رحمانی در پایان خاطرنشان کرد: در حوزه تامین مالی، کارهای جدیدی شروع شده است و روی تامین مالی به شیوه‌های نوین، کار می‌کنیم. باید سراغ بازارهای سرمایه و شیوه های جدید تامین مالی برویم. به دانشگاه‌ها، استارت آپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان رجوع کرده‌ایم تا در این زمینه به ما کمک کنند.
