یک استادیار پژوهش بخش تحقیقات علوم دامی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان، گفت: شیر و محصولات لبنی دارای اهمیت زیاد در برنامه غذایی خانوارها هستند.
کریم قربانی در گفت‌وگو با ایسنا شیر و محصولات لبنی دارای اهمیت زیاد در برنامه غذایی خانوارها هستند و به‌دلیل وجود ترکیباتی نظیر پروتئین، چربی، لاکتوز و املاح مختلف برای زندگی و سلامتی انسان ضروری است، اظهار کرد: شیر مصرفی باید دارای کیفیت مطلوب و عاری از هرگونه آلودگی باشد تا هم نیازهای جامعه را تأمین و هم از انتقال بیماری‌های گوناگون جلوگیری کند.
وی عنوان کرد: هنوز در بسیاری از مناطق روستایی با توجه به شرایط منطقه‌ای، نوع و تعداد دام، شیردوشی با دست و به روش سنتی انجام می‌شود که بدون توجه به مسائل بهداشتی از وسایل نامناسب و غیربهداشتی در تهیه آن استفاده می‌شود که منجر به فاسد شدن شیر می‌شود.
قربانی با اشاره به این‌که شیرخام با داشتن مواد و ترکیبات مغذی مختلف، محیط مناسبی جهت رشد میکروب است، عنوان کرد: شناخت عوامل مؤثر در فساد شیر و کنترل آن‌ها باعث جلوگیری از فساد شیر می‌شود، که بهداشت عمومی بدن و جایگاه دام، سلامت دام، شستشو و خشک کردن پستان گاو قبل و بعد از شیردوشی، نحوه دوشش، صاف کردن شیر، سرد کردن سریع شیر، رعایت بهداشت وسایل شیردوشی و تانکرهای حمل شیر، عدم مخلوط کردن شیر تازه دوشیده شده با شیر نوبت‌های قبلی، تمیز و بهداشتی بودن محل نگهداری شیر اعم از یخچال و شیر سردکند، سالم و بهداشتی بودن آب مورد استفاده در شستشوی ظروف شیردوشی ازجمله آن‌هاست.
استادیار پژوهش بخش تحقیقات علوم دامی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان عنوان کرد: کنترل عوامل مؤثر بر تغییر کیفیت از هنگام تحویل به کارخانه تا تولید محصول نهایی نظیر مخازن نگهداری شیرخام، سرد کردن سریع شیر تحویلی، پالایش و صاف کردن اولیه، تفکیک شیرهای با کیفیت بالا از سایر شیرهای دریافتی، رعایت دقیق دما و زمان مناسب در طی فرآیندهای تبدیلی، رعایت بهداشت در تمام مسیر خط تولید و بسته‌بندی، ذخیره‌سازی و حمل مناسب فرآورده‌های لبنی و توجه به کیفیت و بهداشت شیر از مرحله توزیع تا مصرف می‌تواند نقش مهمی در کیفیت و بهداشت آن داشته باشد.
وی با اشاره به این‌که ترکیبات شیر در هنگام تولید نتیجه تأثیر مشترک ژنتیک شرایط محیطی پرورش دام است، ادامه داد: تولید شیر هر دام علاوه بر نژاد تحت تأثیر عوامل محیطی مختلفی نظیر اثرات گله، سال زایش، دفعات دوشش در روز و طول دوره شیردهی قرار دارد.
قربانی تصریح کرد: عواملی که بر مقدار و ترکیبات شیر تولیدی اثر می‌گذارند عموماً دو دسته فیزیولوژیکی و محیطی هستند.
این استادیار پژوهش بخش تحقیقات علوم دامی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان ادامه داد: عومال محیطی بیشتر به نحو مدیریت دام و اهتمام دامدار به رعایت بهداشت دام، جایگاه نگهداری دام، تغذیه، مدیریت منظم بهداشت و بیماری‌های دام، رعایت بهداشت شیردوشی و نگهداری مناسب شیر پس از دوشش تا هنگام تحویل شیرخام به مراکز جمع‌آوری یا کارخانه می شود.
وی تأکید کرد: عوامل فیزیولوژیکی که بر مقدار و ترکیبات شیر تا قبل از دوشش تأثیر دارند، بیشتر مربوط به ماهیت دام تولید کننده شیر ازجمله نژاد دام، مرحله شیردهی، فحلی و آبستنی، فاصله دو زایش، مقدار شیر تولیدی، سن و انداره بدن دام است.
