برخلاف تصور عموم که گرانی لبنیات را به سود کارخانه‌های تولیدی می‌دانند اما وقتی پای درد دل تولیدکننده می‌نشینیم مشکلاتی برایمان بازگو می‌شود که بر این باور خط بطلان می‌کشد.
این روزها افزایش قیمت لبنیات، سبب زیادشدن نگرانی درباره کاهش شدیدتر این محصولات در سبد مصرفی خانوارها شده و از طرفی زنگ ورشکستگی بسیاری از تولید کننده از جمله دامداران و کارخانه های لبنیات را به صدا درآورده است.
به گزارش خبرنگار بازار در حال حاضر سرانه مصرف لبنیات در کشور کمتر از نصف میانگین جهانی است. آن‌طور که مسئولان می‌گویند، سرانه مصرف لبنیات در کشور ما ۸۰ کیلوگرم است، اما میانگین مصرف جهانی ۱۶۰ کیلوگرم و این رقم در کشورهای اروپایی و آمریکا به ۳۵۰ تا ۵۰۰ کیلوگرم می‌رسد، اما واقعیت این است که سرانه مصرف در کشور ما حتی کمتر از این رقم است، تا جایی که برخی آن را تا ۵۵ کیلوگرم هم اعلام کرده‌اند.
گرانی شیر در حال حاضر نه تنها صدای مصرف‌کننده را بلند کرده است بلکه از نظر تولیدکننده نیز وضعیت مطلوبی نیست زیرا ریزش مشتری موجب شده تا چرخ های صنعت لبنیات از شتاب باز ایستد.
بسیاری از مصرف‌کنندگان در این اوضاع دولت را متهم می‌کنند که چرا قادر به کشیدن افسار لجام گسیخته قیمت لبنیات نیست و از این رو خواستار نظارت بیشتری بر بازار هستند اما از آن‌سو تولیدکننده‌ها خواهان این موضوع هستند که دولت دست از سر آن‌ها بردارد!
در همین رابطه با مهدی هدایت نیا دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع لبنی خراسان رضوی پیرامون وضعیت شیر تو شیر بازار لبنیات به گفت و نشستیم.
* گرانی شیر چه تأثیری در ریزش مشتری‌ها و تولیدات کارخانه‌ها و صنایع لبنی داشته است؟
قیمت شیر اگر به‌صورت طبیعی بالا برود اثری در بازار ندارد اما وقتی قیمت شیر بیش از پنجاه درصد گران می‌شود به‌طور طبیعی در مصرف نیز کاهش ایجاد می‌کند.
مردم وقتی قیمت شیر را که ۶۰ درصد گران شده می‌بینند چند روزی شیر را نمی‌خرند و با گذشت زمان سعی می‌کنند تا مصرف خود را کاهش دهند.
* چند درصد فروش لبنیات در بازار افت داشته است؟
در طی دو سه ماه گذشته با افت ۴۰ درصدی بازار فروش لبنیات مواجه شدیم زیرا مردم قدرت خرید خود را ازدست داده و نمی‌توانند هر هفته بابت یک قالب کره ۲۵۰ گرمی به همراه یک سطل ماست و یک قالب پنیر و چند عدد شیر پاکتی حدود ۲۰۰ هزار تومان هزینه کنند.
* با توجه به ریزش مشتری و کاهش صادرات، شیر تولید شده را چگونه مدیریت می‌کنید؟
قدرت خرید جامعه کم است و در برابر گران شدن، نخریدن را مردم بهترین راه می‌دانند اما در استان ظرفیت کارخانه‌های ما حداقل پنج هزار تن است لذا وقتی مشکلی در بازار باشد تک محصول به محصول دیگری تبدیل می‌شود.
شیر دریافتی از دامدار به محصولاتی با ماندگاری بالا تبدیل می‌شود مانند کشک، پنیر یا پنیر پیتزا، شیر خشک و سایر محصولات .درواقع ما شیر را پس نمی‌زنیم زیرا اگر شیر را از دامدار تحویل نگیریم دامدار تولید خود را به خارج استان می‌فروشد.
* گرانی شیر از کجا رقم خورد؟
پیگیری این داستان به وزارت جهاد محول شد درست از زمانی که قیمت شیر به آن‌ها محول شد مشکلات ما شروع شد.
این دوستان به گاو داران فشار آوردند قیمت چهار هزار و ۱۵۰ تومان که قیمت قبلی شیر بود را به شش هزار و چهارصد تومان افزایش داده است ولی گاو دار از این قیمت هم راضی نیست .
در حال حاضر قیمت شیر داخل کشور از قیمت شیر جهانی بالاتررفته لذا ما نمی‌توانیم در بازار جهانی جولان دهیم چون وقتی قیمت داخل با خارج از کشور برابر شود از قدرت رقابت ما با کشورهای بزرگ دنیا کاسته و به همان نسبت از سهم صادرات کاسته می شود
متأسفانه وزارت کشاورزی قیمت‌ها را مصوب نکرد الآن هم می‌گوید که قیمت‌ها باید به قبل برگردد ولی آیا این موضوع ممکن است؟
* آیا چنین چیزی ممکن است؟
وقتی قیمت شیر افزایش پیدا کرد از آن‌طرف هم هزینه بسته‌بندی‌ها هزینه نقل و انتقالات گران شد لذا بر فرض آقایان اگر بخواهند قیمت شیر را به قبل برگردانند، بسته‌بندی، پول کارگر و یا حمل‌ونقل و یا سایر حامل‌های انرژی را چه‌کار می‌کنند؟ آیا دولت از حق و حقوق خود که بر روی تمامی خدمات ۲۵ درصد افزایش داشته است می گذرد؟
* اگر نهاده لازم تأمین شود آیا می‌توان قیمت شیر را کاهش داد؟
بله دقیقا.ما درهرحال مخالف صددرصدی افزایش قیمت هستیم میگوییم نباید زیاد بشود در همین راستا نیز نامه نوشتیم به وزارت جهاد که قیمت را افزایش ندهند یا در صورت افزایش قیمت به دامدار کمک شود تا شیر را به قیمت قبل، به ما بفروشد ولی متأسفانه اهمیت نمی‌دهند.
اصلی‌ترین دلیل افزایش قیمت شیر خام زیادشدن نهاده‌های دامی و خشک‌سالی است. نهاده‌هایی که دولت توزیع می‌کند. زیرا نهاده درست توزیع نمی‌شود و قیمت علوفه چند برابر شده است و وقتی از بالا نگاه می‌کنید متوجه می‌شوید که درواقع رانت‌خوارها سود می‌برند و تولیدکننده و مصرف‌کننده ضررش را می‌دهند.
* وضعیت صادرات مواد لبنی در حال حاضر چگونه است؟
امسال قیمت شیر افزایش داشت و از آن‌طرف صادرات ما نسبت به پارسال کاهش یافت.
در حال حاضر قیمت شیر داخل کشور از قیمت شیر جهانی بالاتر رفته لذا ما نمی‌توانیم در بازار جهانی جولان دهیم. شیر در جهان دارای یک سقف قیمتی است که در حال حاضر قیمت ایران با کل جهان برابر شده لذا وقتی این قیمت برابر می‌شود از قدرت رقابت ما با کشورهای بزرگ دنیا کاسته و به همان نسبت از سهم صادرات کم می‌شود.
* چقدر کاهش صادرات داشتیم؟
در همین پنج‌ماهه ابتدای امسال صادرات ما نسبت به زمان مشابه اش در سال گذشته سی درصد کاهش پیداکرده است. ما در پنج‌ماهه اول سال گذشته افزون بر ۲۶۰ هزار دلار صادرات داشتیم درحالی‌که امسال این رقم به ۱۵۴ هزار ۳۷۷ هزار دلار رسیده است.
* بسیاری از دامداران هنوز هم از قیمت شیر اعتراض داشته و خواهان افزایش آن هستند تا چقدر خواسته آن‌ها منطقی است؟
بله .دامداران می‌گویند باید قیمت شیر ۸هزار و ۵۰۰تومان اعلام شود و قیمت اعلامی دولت کم است. در حال حاضر مشکل ما این است که قیمت شیر درجه‌یک باقیمت ۶هزار و ۴۰۰تومان عرضه می‌شود و این با توجه به هزینه‌های گاودار قیمت مناسبی نیست.
به نظر بنده هم این قیمت باید اصلاح شود چون حتی با این قیمت کارخانه‌دار هم از این قضیه متضرر می‌شود.
* چند کارخانه لبنی در استان داریم و جه تعداد از آن‌ها تعطیل و یا نیمه فعال هستند؟
حدوداً ۲۰۰کارخانه‌داریم که متأسفانه در حال حاضر ۱۰۰کارخانه تعطیل هستند این تعطیلی‌ها همه مربوط به کرونا نیست ولی کرونا وضعیت را بدتر از قبل کرده است
* آیا در نیمه دوم سال هم پیش‌بینی افزایش قیمت دارید؟
در حال حاضر شرایط به‌گونه‌ای است که برقراری روابط تجاری ما بر معادلات اقتصادی تأثیرگذار است و لذا نمی‌توان فعلاً به ارزانی و یا کاهش قیمت‌ها امیدوار بود.
* راهکار برون‌رفت از مشکلات چیست و از دولت جدید چه خواسته‌ای دارید؟
فقط یک جمله« دولتیها دست از سر کارخانه جات بردارند»
* چرا اعلام قیمت‌های جدید تا این حد به درازا کشید؟
دولت بر اساس قیمت سبوس هزار و ۵۰۰ تومانی، قیمت شیر را ۶ هزار و ۴۰۰ تومان تعیین کرده بود، اما در عمل نرخ سبوس در بازار ۳ هزارتا ۴ هزار تومان است. این مسئله سبب شده بود سازمان حمایت اعلام کند که اگر قیمت سبوس همان هزار و ۵۰۰ تومان است، باید قیمت‌ها کاهش یابد، اما اگر بیشتر است، باید محل یارانه‌ای که به کارخانه‌های آرد داده می‌شود، مشخص شود. درنهایت بعد از کش‌وقوس‌های فراوان، سازمان حمایت قیمت‌های جدید را ابلاغ کرد.
دولت، قیمت مصوب چربی شیر را ۸۰ تومان اعلام کرده است، گفت: اکنون تولیدکنندگان محصولات لبنی، چربی شیر را ۸۰ تومان خریداری می‌کنند و ۶۰ تومان می‌فروشند. این مسئله سبب شده است در استان ۸ هزار تن ذخیره چربی، کره و خامه به ارزش ۲۰ میلیون دلار داشته باشیم. به دنبال مجوز صادرات هستیم تا مشکل تولیدکنندگان برطرف شود.
قیمت شیر بنا بر گفته شما ۶۰ درصد گران شده اما در بازار کره ۳۰۰ درصد گران شده علت آن چیست؟
افزایش قیمت کره متأثر از عوامل مختلفی است. یکی از این عوامل افزایش ۳۳ درصدی قیمت چربی از سوی وزارت جهاد کشاورزی است که از ۶۰ تومان در نیمسال دوم سال گذشته به ۸۰ تومان در سال جاری رسید. بنابراین کارخانه‌دار خامه را گران خریداری می‌کند.
عامل مؤثر دیگر در افزایش قیمت کنونی کره، بالا رفتن هزینه‌های تولید شامل افزایش ۱۰۰ درصدی هزینه‌های بسته‌بندی، افزایش ۵۴ درصدی قیمت شیر خام و افزایش هزینه‌های کارگری است.
مشکل بسته‌بندی کره نیز از دیگر عوامل افزایش قیمت این محصول است زیرا تنها ۳ درصد از کارخانه‌های استان دستگاه بسته‌بندی این محصول را در اختیار دارند و هزینه بسته‌بندی کره نیز به ازای هر کیلوگرم ۲۰ هزار تومان است. در صورتی‌که مجوزهای لازم برای بسته‌بندی کره به‌صورت فله را از سازمان غذا و دارو دریافت کنیم، این مشکل حل خواهد شد و شاهد کاهش قیمت کره، افزایش مصرف مردم و کاهش دپوی کارخانه‌ها خواهیم بود.
در حال حاضر در استان حدود ۸۰۰۰ تن چربی مازاد وجود دارد که حدود چهار ماه است در کارخانه‌ها دپو شده است؛ این در حالی است که قیمت جهانی این محصول حدود ۲۰ میلیون دلار است اما علی‌رغم پیگیری‌های صورت گرفته برای صادرات آن هنوز فکری به حال آن نشده است. هم‌اکنون احتیاجی به واردات کره نداریم و حتی می‌توانیم در این زمینه صادرکننده نیز باشیم.
وی عنوان کرد: همواره افزایش قیمت کره در نیمسال دوم اتفاق می‌افتد. امسال نیز به دلایلی همچون بازگشایی مدارس، کاهش دمای هوا و افزایش مصرف چربی در نیمسال دوم با افزایش قیمت مواجه شده‌ایم.
بهترین راهکار حمایت از مصرف‌کنندگان را حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و تخصیص یارانه مستقیم به شهروندان است.
اگر دولت به اقشار کم‌درآمد یارانه مستقیم دهد و بگذارد که عرضه و تقاضا وضعیت بازار را تعیین کند، وضعیت تولیدکنندگان محصولات لبنی بهتر می‌شود. به‌عنوان نمونه اگر قیمت شیر آزاد شود، نرخ آن درنهایت به ۸ هزار تومان خواهد رسید لذا باز هم بر روی این جمله خودم تاکید دارم که بهتر است دولت دست از سر تولید کننده بردارد زیرا با رفتار دستوری نمی توان قیمت ها را کنترل کرد.
