روزنامه همشهری- نرخ‌شکنی قیمت نهاده‌های دامی، به‌ویژه جو، ذرت و کنجاله به جدی‌ترین دغدغه دامداران و مرغداران در روزهای اخیر تبدیل شده است. به‌نظر می‌رسد تداوم این موج می‌تواند در آینده ثبات بازار شیر، لبنیات، گوشت و مرغ را هدف بگیرد.
دامداران و مرغداران که تا پیش از این از حضور دلالان در حوزه فروش محصولات نهایی گلایه داشتند و خواستار واسپاری امر توزیع محصولات دامی به تشکل‌های تولیدی کشاورزی و دامداری بودند، حالا در روزهای اخیر شاهد کوچ دلالان به حوزه توزیع و فروش نهاده‌های دامی هستند و این‌بار حتی قدرت اعتراض نیز ندارند؛ زیرا دامدار باید نیاز روزانه دام‌های خود را به هر قیمتی تأمین کند و حرف دلال را هرچه که باشد بپذیرد.
دامداران عمده و خرد، در گفت‌وگو با همشهری از بالا رفتن قیمت نهاده‌های دامی خبر داده و آن را ناشی از نبود نظارت بر این حوزه دانسته‌اند. پیش از این دولت با تخصیص ارز ترجیحی، زمینه را برای تأمین نیاز یکساله کشور از محل واردات هموار کرده و شرکت پشتیبانی امور دام موفق شده است محموله‌های مورد نیاز یکساله کشور را از مسیر واردات تأمین کند اما پس از انتقال مسئولیت تنظیم بازار حوزه کشاورزی از وزارت جهادکشاورزی به وزارت صنعت، معدن و تجارت، عملاً تنظیم بازار نهاده‌های دامی به فراموشی سپرده شده و نبض قیمت این کالاها به‌دست دلالان افتاده است.
رئیس هیأت مدیره انجمن صنفی گاوداران نیز بروز این مشکلات را ناشی از انتقال مسئولیت تنظیم بازار این حوزه از وزارت جهادکشاورزی به وزارت صنعت می‌داند و می‌گوید: در کارگروه تنظیم بازار 13نهاد درباره یک موضوع مانند تعیین قیمت شیرخام یا نهاده‌های دام و طیور تصمیم می‌گیرند و به‌جای اینکه مسئولیت به وزارتخانه و دستگاه تخصصی سپرده شود، به‌صورت دستوری محصولات مختلف قیمت‌گذاری می‌شود؛ در این وضعیت وزارت تخصصی جهادکشاورزی فقط یک رأی در این ستاد دارد و نمی‌تواند اثرگذار باشد. احمد مقدسی، بر تأثیر این قیمت‌گذاری بر حوزه تولید اشاره می‌کند و می‌افزاید: هرگونه قیمت دستوری که هزینه تمام‌شده تولید را افزایش دهد یا جلوی سود معقول آن را بگیرد، در نهایت به تضعیف تولید می‌انجامد و باعث می‌شود تولیدکنندگان نیز سرمایه‌های خود را در بانک‌ها سپرده‌گذاری کنند و به سمت واسطه‌گری ببرند. به‌گفته مقدسی، منطق اقتصاد سالم این است که تولید در بخش‌های مختلف حداقل به اندازه‌ای سودآور باشد که تولیدکننده بیش از بهره بانکی سود کند؛ اما در اقتصاد ما این معیار عملاً وجود ندارد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد در دوره جدید تنظیم بازار نهاده‌های دامی، قیمت این محصولات با تغییر قابل ملاحظه و ناگهانی مواجه شده به‌گونه‌ای که قیمت هر کیلوگرم جو دامی در بازار سیاه به محدوده 1900تومان رسیده درحالی‌که قیمت مصوب آن 1350تومان بوده است. همچنین هر کیلوگرم ذرت دامی نیز بسیار بالاتر از قیمت 1350تومان مصوب فروخته می‌شود و قیمت آن در بازار آزاد به 1850تومان رسیده است. نکته قابل‌توجه این است که دامداران مجبور هستند برای تأمین نیاز روزانه واحدهای تولیدی خود، نهاده دامی را به هر قیمتی از بازار تهیه کنند و قادر به معرفی و برخورد با متخلفان و گرانفروشان نیستند از این رو ستاد تنظیم بازار باید راهکاری برای تأمین بی‌دغدغه نیازهای این حوزه معرفی کند و بساط دلالان و واسطه‌گران را برچیند.
رئیس هیأت‌مدیره انجمن صنفی گاوداران می‌گوید: در شرایط فعلی 11میلیون تن شیر خام در کشور تولید می‌شود که علاوه بر تأمین نیاز داخل، 10 درصد آن نیز صادر می‌شود؛ اما تصمیم‌گیری‌های نسنجیده وزارت صنعت در حوزه تنظیم بازار نهاده‌های دامی باعث شده برای این محصولات بازار سیاه ایجاد شود و خوراک دام به‌موقع به‌دست مصرف‌کننده نرسد. مقدسی معتقد است: مشکلات بازار نهاده‌های دامی حتماً منجر به تغییر قیمت شیر خام نیز می‌شود و تا دیر نشده باید نظرات جهادکشاورزی برای تنظیم بازار این کالاها شنیده شود؛ زیرا دامدار با موجود زنده طرف است و باید نیاز خود به این کالاها را در هر شرایطی تأمین کند و این مسئله بر هزینه تمام‌شده تولید در این حوزه تأثیر مستقیمی دارد. پیشنهاد این فعال حوزه کشاورزی و دامداری این است که دولت به‌جای تخصیص نهاده‌های یارانه‌ای به بخش تولید دام و طیور، این یارانه را مستقیم یا از طریق کالابرگ به مردم اختصاص دهد و زمینه را برای آزادسازی قیمت تولیدات این حوزه، ایجاد رقابت و افزایش بهره‌وری در کشور فراهم کند.
