قرار بود «شیر» هدیه‌ای به همه دانش‌آموزان مقطع اول تا ششم ابتدایی در مدارس باشد، این را رئیس‌جمهور هنگام بازگشایی مدارس در مهرماه وعده داده بود، هدف از این کار نه تنها کمک به دانش‌آموزان قشر ضعیف بلکه فرهنگ‌سازی برای رواج تغذیه سالم و اصلاح اشکالات غذایی کودکانی بود که این روز‌ها مدام خوراکی‌های ناسالمی را برای خود انتخاب می‌کنند. در حالی که قانون می‌گوید نباید تفاوتی میان دانش‌آموزان مدارس دولتی و غیردولتی در توزیع شیر وجود داشته باشد، اما علی فرهادی، سخنگوی وزارت آموزش و پرورش به صراحت اعلام کرده است: «توزیع شیر در مدارس غیردولتی رایگان نیست و باید آن را از کارخانه‌های لبنی بخرند.»
موضوع «توزیع شیر در مدارس ابتدایی» بار‌ها و بار‌ها در سال تحصیلی پیش‌رو اطلاع‌رسانی شد، حتی ۱۹آذرماه مسئولان آموزش و پرورش در شهر تهران، مراسم نمادین توزیع شیر در مدارس را آغاز و اعلام کردند دانش‌آموزان دبستانی در شهر تهران روز‌های یک‌شنبه و چهارشنبه شیر دریافت خواهند کرد، اما تا به امروز شیر به دست دانش‌آموزان در شهر تهران نرسیده است. در این مدت صحبت از توزیع شیر در تمام دبستان‌های دولتی و غیردولتی به میان آمده بود، اما حالا مدارس غیردولتی از این ماجرا به طور کلی حذف شده‌اند و تغذیه دانش‌آموزان در این مدارس، بنا به سلیقه مدیران انجام می‌شود چراکه فرهادی در نشست خبری خود با اصحاب رسانه گفته است: «مدارس غیردولتی می‌توانند با قیمت مصوب دانش‌آموزی از شرکت‌ها شیر بخرند و بین دانش‌آموزان خود توزیع کنند، البته این موضوع الزامی نیست.»
مهم‌ترین سرمایه در هر جامعه نیروی انسانی آن جامعه است و دانش‌آموزان درصد شایان توجهی از نیروی انسانی را تشکیل می‌دهند. تغذیه سالم از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده سلامت این گروه است و تغذیه مداوم آن‌ها با شیر می‌تواند در بهبود روند رشدشان اثرگذار باشد، اما چرا این مسئله مهم از سوی برخی مسئولان نادیده گرفته می‌شود. نرگس ملک‌زاده، کارشناس آموزش در این رابطه به «جوان» می‌گوید: «ورود شیر به نظام آموزشی اهداف زیادی داشت، مسئولان امر عنوان می‌کردند به دلیل خرابی دندان یا کمبود ویتامین D که در میان دانش‌آموزان مشاهده شد، ضروری است به آن‌ها در مدارس شیر داده شود. چند سالی این کار متوقف شده بود، ولی مجدداً قرار شد توزیع شیر در مدارس در دستور کار قرار گیرد، اما این وعده برای همه دانش‌آموزان محقق نشد چراکه برنامه‌ریزی‌ها نسبت به آن به درستی انجام نشده بود و شاید هم قرارداد‌ها و تأمین بودجه و سایر امور به درستی پیش نرفت.»
او با اشاره به اظهارنظر اخیر سخنگوی وزارت آموزش و پرورش مبنی بر حذف مدارس غیردولتی در توزیع شیر اظهار می‌دارد: «بین دانش‌آموزان دولتی و غیردولتی نباید هیچ فرقی وجود داشته باشد. «شیر» به عنوان هدیه‌ای از سمت رئیس‌جمهور کشور به همه مدارس بود و هیچ وقت این صحبت نشد که میان مدارس دولتی و غیردولتی برای دریافت شیر تفاوتی باشد، اما آقای فرهادی در یک تصمیم عجیب و خلق‌الساعه اعلام کرده است مدارس غیردولتی خودشان باید شیر را تهیه کنند. لازم است نسبت به این حرف تجدیدنظر شود.»
دستور رئیس‌جمهور در اوایل مهر برای توزیع شیر رایگان در مدارس از یکسو و پیگیری‌های معاون اول ایشان از سوی دیگر خبر از توزیع شیر در همه مدارس ابتدایی می‌داد؛ اینکه دو بار در هفته و در کل ۷۵ مرتبه در طول سال تحصیلی آموزش و پرورش را مکلف کردند شیر دانش‌آموزی تهیه و توزیع شود. هیچ وقت صحبتی از اینکه دانش‌آموزان غیردولتی از این شیر محروم شوند، در میان نبود، حتی برای این کار بودجه‌ای را نیز در نظر گرفتند. ملک‌زاده در این رابطه می‌گوید: «آقای مخبر طی نامه‌ای سازمان بودجه را مکلف کرد از محل هدفمندسازی یارانه‌ها اعتباراتی را برای تأمین شیر مدارس فراهم کند. اعتبارات مشخص و چیزی حدود ۳۸ هزار میلیارد است.».
اما دلیل توزیع شیر چیست؟ آیا فقط جامعه هدف این کار دانش‌آموزانی هستند که توانایی تهیه شیر را نداشته‌اند یا اهداف دیگری هم مدنظر مسئولان تصمیم‌گیرنده بوده است. ملک‌زاده در این رابطه می‌گوید: «در ماجرای توزیع شیر رایگان در مدارس یک نگاه زیستی و یک نگاه فرهنگی وجود دارد؛ نگاه زیستی از این جهت است که تغذیه سالم سبب رشد متناسب و مناسب دانش‌آموزان خواهد شد و همچنین امکان خرابی دندان‌ها را کم می‌کند و سبب استحکام استخوان‌ها می‌شود. نگاه فرهنگی نیز از این جهت است که دانش‌آموزان کنار یکدیگر و به صورت هماهنگ یک خوراکی مقوی و سالم را می‌خورند و به مرور زمان یاد می‌گیرند مواد غذایی مفید را جایگزین خوراکی‌های مضر کنند.»
او ادامه می‌دهد: «شاید اصل ماجرای توزیع شیر در مدارس به دلیل فرهنگ‌سازی باشد چراکه شیر از سبد غذایی تعدادی از خانواده‌ها حذف شده است و باید دوباره وارد سبد غذایی آن‌ها شود، بنابراین با جدا کردن مدارس دولتی و غیردولتی برای توزیع شیر نمی‌توان به آن اهدافی که این کار دارد، دست یافت چراکه شاید این ماده مغذی از سبد دانش‌آموزی که از قشر متوسط یا قوی جامعه است نیز حذف شده باشد، نه به این دلیل که او پول نداشته باشد بلکه به این دلیل که نگاه سلامت به تغذیه‌اش وجود نداشته و ندارد.»
به عقیده این کارشناس آموزشی، مصرف شیر دانش‌آموزان همراه هم‌سن و سالان خود و همچنین صحبت درباره مزایایی که دارد، گاهی از آموزش‌های تغذیه سالم یا حتی مطالعه کتاب‌هایی در این زمینه نیز اثرگذاری بیشتر و بهتری داشته باشد، به همین دلیل نباید چنین شرایطی را از مدارس غیردولتی حذف کرد.
او به آلودگی هوا هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «هنگام وقوع آلودگی هوا کارشناسان تغذیه تأکید می‌کنند که باید از لبنیات و مخصوصاً شیر استفاده شود. در چنین شرایطی توزیع شیر در مدارس چه دولتی و چه غیردولتی می‌تواند کمک‌کننده باشد تا میزان اثر مخرب آلودگی هوا برای دانش‌آموزان کمتر شود و مواد سمی و مضری که در هوای آلوده وجود دارد، خنثی شود.»
ملک‌زاده در پایان تأکید می‌کند: «سال‌ها قبل بحث شیر و نان غنی شده در مناطق محروم مطرح می‌شد که فقط در حد رونمایی بود، اما دیگر خبری از شیر و نان غنی برای مناطق محروم به میان نیامد. امید است پس از حل این مسئله و توزیع شیر رایگان در تمامی مدارس، به تغذیه غنی در مدارس مناطق محروم نیز نگاه ویژه‌تری شود.»
منبع: روزنامه جوان
