آفتاب یزد- گروه اجتماعی: در سال‌های اخیر با وجود مشکلات اقتصادی موجود و کمبود بودجه در نظام آموزشی کشور، شیر مدرسه که یکی از ملزومات سلامتی در کشور محسوب می‌شود و به نوعی می‌توان گفت یارانه هدفمند به منظور سلامت دانش‌آموزان است، مورد غفلت قرار گرفته و هر سال با آمدن مهرماه این سوال بین مردم و فعالین بخش سلامت و دانش آموزان پیش می‌آید که آیا شیر در مدرسه توزیع خواهد شد؟
«پول هنوز نیامده است، تا نیاید نمی‌توان توزیع شیر را شروع کرد؛ اما امیدواریم تخصیص صورت گیرد و به محض تخصیص اعتبار، توزیع آغاز می‌شود.» این‌ها سخنان محمد بطحایی، وزیر سابق آموزش‌و‌پرورش در بهمن ماه سال گذشته است که آب پاکی را روی دست همه ریخت؛ چند سالی است که توزیع شیر در مدارس صورت نمی‌گیرد و مسئولان پیشین آموزش و پرورش، نبود بودجه را عامل اصلی این موضوع می‌دانستند. این در حالی است که بهمن ماه سال گذشته شاهد بودیم شیر مدارس، در برخی از موارد سر از بازار آزاد و سوپر مارکت‌ها در آورده بود! این طور که معلوم است هر سال بودجه‌ای به توزیع شیر در مدارس اختصاص پیدا می‌کند اما نسبت به پرداخت آن اقدامی صورت نمی‌گیرد. حالا اما با تغییر در مدیریت آموزش کشور به نظر می‌رسد رسیدگی به موضوع تامین بودجه برای شیر مدارس جدی تر مورد ارزیابی قرار گرفته است؛ با این حال مسلم است که با افزایش قیمت لبنیات، شیر از سبد کالای خیلی از خانوارها حذف شده و اگر بودجه توزیع شیر در مدارس تامین نشود؛ مسلما نسل‌های آینده با مشکلات اساسی از لحاظ سلامت جسمانی رو به رو خواهند بود.
قانون توزیع رایگان شیر مدرسه از اواسط دهه هشتاد در دستور کار دولت و مجلس قرار گرفت و بر همین اساس مقرر شد تا شیر مدرسه بر اساس دستور العمل بهداشت و سلامت در اختیار دانش‌آموزان قرار گیرد. آخرین باری که شیر در بین دانش‌آموزان توزیع شد و دولت این امر مهم را اجرا کرد سال ۹۴ بود، در سال 95 هم به صورت جسته و گریخته در برخی از مدارس شیر توزیع شد اما همه مدارس شامل این موضوع نشدند.
سال گذشته نمایندگان مجلس شورای اسلامی در تصویب لایحه بودجه سال جاری ۲۰۰ میلیارد تومان به منظور توزیع رایگان شیر مدرسه تصویب و به دولت ابلاغ کردند، این در حالی است که در سال 96 هم همین میزان بودجه به منظور توزیع رایگان شیر در مدارس تصویب شده بود اما اعتباری به آن اختصاص نیافت و شاهد بودیم که در سال96 و 97، شیر در مدارس توزیع نشد. تجربه نشان داده است که در زمان کمبود منابع دولت، به اجبار برخی از ردیف‌ها کنار گذاشته می‌شوند که به تبع در طول این سال‌ها شیر مدرسه نیز جز این بخش قرار گرفته است.
حالا معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش به یکی از خبرگزاری‌ها گفته است:«این مهم بعد از ۲ سال انجام می‌گیرد بنابراین باید گفت امسال بر طبق آنچه در بودجه بیان شده است دولت مکلف به توزیع دوباره شیر مدرسه است.» با همه این اوصاف باید دید محسن حاجی میرزایی وزیر تازه نفس آموزش و پرورش که در آخرین ساعات تابستان قول پرداخت معوقات معلمان را داد، آیا می‌تواند بودجه توزیع شیر رایگان در مدارس را هم تامین کند یا خیر؟
خیلی‌ها فکر می‌کنند که توزیع شیر در مدارس ضروری نیست و با همین نگاه هم بودجه‌ای در سال‌های اخیر برای آن پرداخت نمیشد اما واقعیت این است که این موضوع از دید خیلی از کارشناسان امری ضروری و حائز اهمیت است.
مهسا نظیفی کارشناس تغذیه در گفت‌‌و‌گو با آفتاب یزد درمورد اهمیت لبنیات در سفره غذایی گفت:«طرح توزیع شیر رایگان در مدارس علاوه بر سلامتی دانش آموزان، ازجمله فعالیت‌های موثر فرهنگ سازی برای افزایش سرانه مصرف شیر و ارتقای شاخص سلامت در جامعه به شمار می‌رود. از طرف دیگر میزان شیر توزیع شده در قالب این طرح، بیش از آنکه ارزش تغذیه‌ای داشته باشد، ارزش فرهنگ سازی دارد، اما کاهش قدرت خرید لبنیات در سبد خانوارها و همچنین نادیده گرفتن توزیع شیر در مدارس سبب به‌وجود آمدن هزینه‌های زیادی در سلامت نسل جوان کشور می‌شود، این در حالی است که در همان چند سالی هم که توزیع رایگان شیر در مدارس اتفاق می‌افتاد خیلی از مناطق محروم از این موضوع بی‌بهره بودند. با این حال امروز شاهدیم که خانواده بزرگ لبنیات از سبد تغذیه خیلی از خانوارها حذف شده است، این خانواده بزرگ شامل شیر، ماست، پنیر، کشک، دوغ و بستنی می‌شود و دلیل اصلی حذف آن هم افزایش قیمت‌هاست»
او در ادامه تاکید کرد: «این در حالی است که رژیم غذایی غنی از شیر و فرآورده‌های لبنی به ساخته شدن و حفظ توده استخوانی در سراسر دوره زندگی کمک می‌کند. بنابراین خطر پوکی استخوان در سنین سالمندی در کمین افرادی است که مجبور هستند لبنیات را از سبد غذایی خانوارشان حذف کنند. دریافت فرآورده‌های لبنی خصوصا برای سلامتی استخوانها در دوران کودکی و نوجوانی، یعنی زمانیکه توده استخوانی درحال ساخته شدن است، بسیار اهمیت دارد. افرادی که رژیم غذایی غنی از شیر و مواد لبنی دارند، خطر کاهش توده استخوانی دردوره زندگیشان کاهش می‌یابد. لبنیات دارای ریزمغذی‌های مهمی مانند کلسیم، پتاسیم، ویتامین D و پروتئین هستند که در حفظ عملکرد طبیعی بدن و سلامت بسیار اهمیت دارند. در واقع می‌توان گفت رژیم غذایی محتوی مواد لبنی، کیفیت تغذیه‌ای بالاتری دارد.»
او تاکید کرد:«کلسیم موجود در شیر برای ساخته‌شدن استخوانها و دندانها مورد استفاده قرارمی‌گیرد و همچنین برای حفظ توده استخوانی لازم است. محصولات لبنی از منابع اصلی کلسیم در رژیم غذایی هستند. رژیم غذایی که سه لیوان شیر یا مقدار برابری از فرآورده‌های لبنی را در هر روز تامین می‌کند، می‌تواند توده استخوانی را بهبود بخشد. رژیم غذایی غنی از پتاسیم ممکن است فشار خون را در حد سالمی نگه دارد. فرآورده‌های لبنی خصوصا ماست وشیر تامین کننده پتاسیم هستند. عملکرد ویتامین D در بدن حفظ مقدار مناسبی از کلسیم و فسفر و در نتیجه کمک کننده برای ساخته شدن وحفظ استخوانها است. شیر غنی شده با ویتامین D منبع خوبی از این ماده مغذی است. ازدیگر منابع غذایی این ویتامین، ماست غنی شده با ویتامین D و غلات صبحانه آماده غنی شده با ویتامین D است. براین اساس حداقل‌هایی برای پایه مصرف شیر و فرآورده‌های لبنی در نظر گرفته شده است برای مثال کودکان از قبل از سنین مدرسه تا 9 سالگی باید روزانه 4تا 2 واحد لبنیات مصرف کنند، نوجوانان نیز از سنین9 سال تا زیر 18 سال باید روزانه 4تا 3 واحد لبنیات مصرف کنند و این واحد برای بزرگسالان به 2 تا 4 واحد در روز کاهش می‌یابد. هــر واحــد 240 میلی لیتر یا یک لیوان شیر یا ماست ویا حتی 480 میلی لیتر و به عبارت بهتر دو لیوان دوغ و یا 45 گرم پنیر است. با این اوصاف در نظر بگیرید نسبت به مزایا و مشکلات ذکر شده استفاده نکردن از لبنیات چه مشکلاتی را برای نسل جوان امروز در آینده پدید می‌آورد.»
کارشناسان معتقدند که مصرف لبنیات برای نوجوانان و جوانان و یا حتی در سنین میانسالی یک امر ضروری است؛ اما از این موضوع چشم‌پوشی می‌شود، آمار نشان میدهد که در حال حاضر فروش یک ساله لبنیات تا خرداد ماه سال جاری در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۲۱درصد کاهش یافته است و تنها دلیل آن هم افزایش قیمت لبنیات است.
کاوه زرگران دبیرکل کانون انجمن‌های صنایع غذایی ایران در رابطه با این موضوع گفته است: «افزایش قیمت شیر خام از 1600 تومان به 2500 تومان باعث شده که قیمت تمام‌شده صنایع لبنی افزایش یابد و به‌تبع آن قدرت خرید مردم کاهش‌یافته است؛ در بخش کنسرو تن ماهی نیز مصرف این محصول افت شدید پیداکرده زیرا از شمول ارز دولتی خارج‌شده است.مردم مانند گذشته نمی‌توانند مواد غذایی خرید کنند و تقاضا برای خرید مواد غذایی افت زیادی در سال جاری داشته است. بر اساس اعلام بانک مرکزی (قبل از تورم امسال) 26 درصد درآمد خانوار هزینه خرید مواد غذایی و آشامیدنی می‌شد که این رقم در آمریکا 6.5 درصد و در قطر 13 درصد است.» همه این‌ها نشان میدهد که تا چه میزان توزیع شیر رایگان در مدارس امری ضروری است اما مغفول واقع شده است.
