شیر و محصولات لبنی در سه دوره هشت ساله (99-76) زیر ضرب قیمت گذاری دستوری و سرکوب قیمت قرار داشته است. هرچند این سرکوب قیمت و اعمال قیمت گذاری دستوری از سوی دولتمردان دلایلی به ظاهر موجهی چون استراتژیک بودن این محصولات در سبد غذایی خانوار، لحاظ کردن قدرت خرید مردم برای تامین امنیت غذایی و پرداخت یارانه به نهاده های دامی داشته است اما تبعات این تصمیم برای تولیدکنندگان محصولات لبنی بسیار زیانبار بوده است. ساختار ضعیف اقتصاد داخلی در کنار وجود تورم دو رقمی باعث شده است که تنها ظرف 24 سال قیمت شیرخام 55 برابر شود ( از 850 ریال به 46500 ریال ) و با توجه به ضریب تاثیر بزرگ قیمت شیرخام بر قیمت تمام شده محصولات لبنی، منجر به افزایش قیمت این محصولات نیز گردد.
از آنجا که افزایش قیمت با کاهش مصرف ارتباط مستقیم دارد، امروز بیش از گذشته با کاهش سرانه مصرف محصولات لبنی مواجه هستیم و این بدان معنی است که همه دلایلی که دولتمردان در توجیه اعمال قیمت گذاری دستوری بکار برده و می برند، منتج به نتیجه نشده است.
سرانه مصرف شیر و محصولات لبنی، یکی از شاخص های توسعه یافتگی کشورهاست و هیچ کشور توسعه یافته ای نیست که سرانه مصرف شیر و محصولات لبنی در آن کمتر از میانگین توصیه شده سازمان بهداشت جهانی باشد. امروز اما افزایش قیمت محصولات لبنی و کاهش سرانه مصرف این محصولات با وجود همه نظارت ها و اعمال کنترل ها، تهدید بزرگی برای سلامت و امنتی غذایی مردم ایران است. امید است این کنترل ها و نظارتهای بی حاصل جای خود را به منطق عرضه و تقاضا بسپارد. منطقی که حمایت برای افزایش مصرف و تضمین سلامت جامعه را بهانه ای برای سرکوب منطق بازار و جلوگیری از توسعه آن نمیکند و البته با «حمایتهای هوشمندانه» از مصرف کننده به جای اعمال «حمایتهای رفع تکلیفی» و رد شده در آزمونهای مختلف، تحقق سرانه مصرف استاندارد و سلامت نسلی جامعه را محقق میکند.
فایل مقدمه تفصیلی بر مستندات تاریخچه قیمت گذاری دستوری صنعت لبنیات
فایل تاریخچه قیمت گذاری دستوری در صنعت لبنیات را از اینجا مشاهده فرمایید.